ఆంధ్ర సదుక్తి కర్ణామృతం/ తెలుగుభాషను గురించి తెలుగేతరులు చెప్పిన ప్రశంసావాక్యాలు

“The Telugus are a people quite as highly civilized as any in Europe, occassionally their mode of speech resembles those of Italy.”
(C.P.Brown: A Grammar of Telugu Language, P165 [1857])

తెలుగువారు ఐరోపాఖండ వాసులవలె నాగరికులు. వారిభాష చాలమట్టుకు ఇటలీదేశపు భాషను పోలి ఉంటుంది.
___________________________

Among these five languages, (Trilinga, Karnatic, Tamil, Malayalam and Singalese) the Trilinga appears to be the most polished and though confessedly a difficult language. It must be numbered with those which are most worthy of cultivation, its variety of inflection being such as to give it a capacity of expressing ideas, with a high degree of facility, justness and elegance.
(William Carey, Grammar of Telinga Language,1814,Serampore,Calcutta)
త్రిలింగ, కర్నాటక, తమిళ, మళయాళ, సింహళా భాషలలో తెనుగు కష్టమైన భాష అని అంగీకరించినప్పటికి అది సంస్కారయుతమైన భాష. నేర్చుకోదగిన భాషల్లో ఒకటి, రూపభేదంవల్ల భావాలను, సొంపుగా సౌలభ్యంతో చక్కగా వ్యక్తం ఛేయవచ్చు.
________________________

Few languages will be found more copious, more sonorous or more regular in constructions and it may boast, in a peculiar manner of great elegance of expression and melody of sound.
(A.D.Campbell. Teloogoo Grammar. [1816])

ఏవో కొన్ని భాషలు తప్ప, శబ్దసంపదలోను, శబ్దసౌష్ఠవంలోను, భావవ్యక్తీకరణంలోను, శ్రావ్యతలోను తెలుగుతో తక్కినవి సాటిరావు.
_______________________

By reason of its musical flow Telugu has been called the Italian of the East.It deserves to be equally styled the English of the East on the ground that its vocabulary has been copiously recruited from the classical languages with which it came into contact as it passed through the process of development. So much has this been the case, that one would not be far wrong in holding that Sanskrit had lived after ceasing to be a spoken language by entering into Telugu and other vernacular languages so large and that barring HINDI, Telugu is the best specimen of Sanskrit simplified and popularised.

(A.D.Campbell, ‘Introduction to Telugu Grammar’, 3rd Edn. Hindu Press, 1849. 1st Edn.1816)

వీనులవిందుగా ఉండబట్టి తెనుగును "ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్" అన్నారు.తెలుగు భాష అభివృద్ధి అవుతున్నకొద్ది తనకు దగ్గరగా వచ్చే చాలా శబ్దజాలాన్ని ఆయా ప్రాచీన కావ్యభాషల నుంచి గ్రహించింది, కాబట్టి, "ఇంగ్లీష్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్" అనవచ్చు. దేశభాషల్లో సంస్కృతం ప్రవేశించిన తరువాత సంస్కృతం వ్యావహారిక భాషగా రాలేదు.హిందీ తప్పిస్తే సరళ సంస్కృతానికి,సులభ సంస్కృతానికి తెనుగుభాష ఒక ఉదాహరణ.
_____________________

Gentoo is the language of this part of the country and one of the prettiest of all the dialects.

(Letter from Madras, 1837. A Glossary of Anglo-Indian Colloquial words and phrases. Yule and Burnell, London 1886.Pp280..281, 2nd Edn. P.369[1968])

ఈ ప్రదేశంలోని భాష జెంటూ, అన్ని ప్రాంతీయ భాషలకంటె మధురమైంది.(తెలుగును బుదతకీచులు 'జెంటూ ' అందురు.)
____________________

In respect of antiquity of culture and glossorial copiousness, Telugu is generally considered as ranking next to Tamil in the list of Dravidian idioms, whilst in euphonic sweetness it justly claims to occupy the first place.
(Rev.Robert Caldwell. Comparative Grammar of Dravidian Languages.P.25.Madras! 956[1857])
ద్రావిడ భాషల్లో ప్రాచీనతకు, భాషాసంపదకు, తెలుగు, తమిళభాష తరువాత, చెప్పుకోదగ్గది.భాషామాదుర్యంలో తెలుగు తర్వాతివే అన్ని భాషలు.
_______________

The Telugu people inhabiting the Northern Circars and the Nizam territory are also remarkable for their industry and their soft language, abounding in vowels, is the Italian of the East.
(Modern India and Indians. Monier Williams, 1878.1st Edn. First Indian Reprint1971 p.189.)

ఉత్తర సర్కారులలోని, నైజాం రాజ్యం లోని తెలుగువారు కష్టపడి పనిచేస్తారు. వాళ్ళ భాషలో అచ్చులు ఎక్కువగా ఉండడంచేత దీనికి 'ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్ ' అన్న పేరు వచ్చింది.
_____________________

Telugu is singularly melodius. It is the sweetest and most musical of all the Dravidian tongues, and it sounds harmonius even on the lips of the most illiterate. It has justly been called the ‘Italian of the East’.

(Henry Morris, Simplified Telugu Grammar, London 1890. P.I.2)
తెనుగు వీనులకు విందైనది..ద్రావిడ భాష లన్నిటిలోను మధురాతిమధురమైంది.నిరక్షరకుక్షి మాట్లాడినా శ్రవణానందకరంగా ఉంటుంది.'ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్ ' అని అనడం సత్యసమ్మతంగా ఉంది.
________________________

TELOOGOO is the softest of all the Eastern Languages.

(Manual of Administration, Madras. Vol.III. [1893])

ప్రాచ్య భాష లన్నింటిలో తెలుగు సున్నితమైన భాష.
___________________

As a vernacular this (Telugu) is more widely spread and has a greater number of speakers even than Tamil.

(Linguistic Survey of India. P. 91. [1906])
దేశభాషగా తెలుగు విశాలంగా వ్యాపించింది.తమిళంకంటె తెలుగు మాట్లాడేవారి సంఖ్యే యెక్కువ.
_____________________

The Telugu or Telinga Language ranks next to Tamil among the Dravidian Languages in respect of culture and copiousness of vocabulary and exceeds it in euphony. Every word ends in a vowel and it hs been called the ‘Italian of the East’.

(Gg.A.Grierson. Linguistic Survey of India. Vol.I.p92 Reprint.1967 [1906])

శబ్దసంపదలోను, సంస్కృతిలోను తెనుగు, ద్రావిడ భాషల్లో తమిళం తర్వాతిదే అయినా, శ్రావ్యతలో దానికంటె మించినది. ఫ్రతిపదం అజంతం. అందుకనే 'ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్ ' అని అంటారు.
____________________

Telugu is poorer in classical literature than its sister language, Tamil. But it certainly bears the form for its exquisite grace and melody. On account of its sweetness of sound it is aptly called the ‘Italian of the East’.

(A Manual of Telugu Grammar and phonetics. P. 7. 1918)

కావ్యభాషా సంపదలో తన తోబుట్టువైన తమిళంతో తీసిపోయినా, మనోహరమైన నడకకి, శ్రావ్యతకి తెలుగు పైచేయి. తీయనైన ఆ భాషా మాధుర్యాన్ని బట్టి తెలుగును 'ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్ ' అన్నారు.
_____________________

Telugu can be looked upon as the northern most member of the southern languages or the southernmost member of the Northern Languages; and it has the advantages of both groups with few, if any, of the defects.It is adaptable, dynamic, absorbitive, grammatically simple and euphonically exceptionally beautiful even when using foreign words. It has never suffered from narrow provinsiolism.
(G. Homefield Mc. Leod. In his letter to the editor; The Hindu dated 16th july, 1958.)
తెలుగు-ద్రావిడ భాషా కుటుంబంలో ఉత్తరాది భాష, ఆర్యభాషా కుటుంబంలో దక్షణాది భాష.రెండింటిలోని లక్షణాలు కొద్దిగా లేకపోలేదు- ఏవోకొలది అవలక్షణాలతో పాటు తెనుగు పొందిక కలది. శక్తివంతమైనది. ఇతరభాషలను తేలికగా తనలో కలుపుకోగలదు.వ్యాకరణ సౌలభ్యం కలది.
సహజంగా శ్రవణానందంగా ఉంటుంది-అన్యదేశ భాషాపదాలు ఉపయోగించినా. తెనుగు ఔదార్యంతో అన్ని భాషలను స్వీకరిస్తుంది. దానికి సంకుచితత్వం లేదు.
__________________________

You can not keep out foreign words as you keep out foreign manufactured goods. Perhaps Telugu accepts them more easily thn any other Indian language and this certainly helps to make it a rival to Hindi in teaching Science, Medicine and Engineering.
(J.B.S.Haldane…’The Hindu’ dated 27.4.1958.)

విదేశ వస్తువులను బహిష్కరించినట్లు అన్యదేశ్య పదాలను బహిష్కరించలేం. భారతీయ భాషలన్నిటిలోను అన్యదేశ భాషా పదాలను తెలుగు గ్రహించినంత సులభంగా ఏ భాషా స్వీకరించలేదు. కాబట్టి ఎన్నటికైనా విజ్ఙానశాస్త్రం, వైద్యం, ఇంజినీరింగ్ మొదలయిన వాటి బోధనలో హిందీకి తెలుగు ప్రతిస్పర్థి కాగలదు.
___________________
సింధు నదియిన్ మిశై నిల విని లే
చేర నన్నాట్టిళం పెన్ గళుడనే
సుందర తెలుంగు నిఱ్ పాట్టి శైత్తు
త్తోణిగ ళోట్టి విళైయాడి వరువోం.
(సుబ్రహ్మణ్య భారతి-భారతదేశం)

పండబారిన వెన్నెల రాత్రిలో, చేరదేశపు చెలులు దగ్గర ఉండగా, చక్కటి తెలుగు పాట పాడ్దుతూ, సింధు నదిని పడవ నడుపుదాం.
_____________________

The pronunciation of Samskrit among the Teloogoos corresponds with the purest pronunciation at Benaras(Varanasi).
(Madras Manual of Administration, Madras. Vol III. 1893.)

తెలుగువారి సంస్కృతోచ్చారణ కాశీవాసుల స్వచ్ఛమైన ఉచ్చారణతో సమానంగా ఉంటుంది.
_______________________

"ఆంధ్రత్వ మాంధ్ర భాషాచ
ప్రాభాకర పరిశ్రమః
తత్రాపి యాజుషీశాఖా
నాల్పస్య తపసఃఫలం"
(అప్పయ్యదీక్షితులు)

ఆంధ్రత్వమూ,ఆంధ్ర భాష, భట్టప్రభాకరుని పాండిత్యము,అందులో యాజుషీశాఖాలో పుట్టడము తఫఃఫలము.ఇదియే దీక్షితులవారి చరమవాంఛ.
____________________________________________
('ఆంధ్ర సదుక్తి కర్ణామృతం' నుండి.కూర్పరులు: యన్.యన్ సుందరేశ్వర రావు & నే.శ్రీ కృష్ణమూర్తి, ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమి, హైదరాబాదు, 1975)
____________________________________________________