రాజకీయ 'క్రీడాభిరామం'

మనిషికి మనిషి తోడు లేకుండా రోజు గడవదు. ప్రతి మనిషీ తన అవసరాల నిమిత్తం మరో మనిషిపై ఆధారపడక తప్పదు. మనిషి సంఘజీవి- అనే తీర్మానానికి పునాది అదే! 'నా కొరకు చెమ్మగిలు నయనమ్ము లేదు' అనే కవి నిరాశలోంచి తొంగిచూసే అవసరం- మానసికమైనది. నలుగురినీ మంచి చేసుకోమని పెద్దలు చెప్పేది- మనిషి చివరిరోజు భౌతికమైన అవసరాలకు చెందినది. జీవన ప్రవాహంలో ఎక్కడెక్కడినుంచో నెట్టుకొచ్చిన వ్యక్తులతో సమూహాలు ఏర్పడతాయి. అవసరాలు నేపథ్యంగా వారి మధ్య ఒక కట్టుబాటు మొదలవుతుంది. వారిది ఒక సంఘం అవుతుంది. 'మానింది మందు, బతికింది ఊరు' అనే సామెత ఆ పాదులోంచే పుట్టింది. ప్రతి సంఘాన్నీ అవసరాలే నడిపిస్తాయనుకోవడం పొరపాటు. ఉద్యమాల నిర్వహణకోసం కొన్ని సంఘాలు రూపుదిద్దుకుంటాయి. ఉదాత్త లక్ష్యాలకోసం మరికొన్ని. సమాజమన్నాక, రకరకాల వారు ఉంటారు. కొందరిని ఆశయాలు నడిపిస్తాయి. మరికొందరిని ఆశలు నడిపిస్తాయి. చాలామందిని అవసరాలు పరుగెత్తిస్తాయి. స్వరాజ్య ఉద్యమాన్ని అప్పట్లో ఆశయం ఉత్తేజపరచింది. రాజకీయ నిరుద్యోగ సంఘాలను ఇప్పట్లో ఆశ ప్రేరేపిస్తున్నది. కడుపు నింపుకొనేందుకు కష్టజీవులు సైతం కలిసి సంఘాలుగా ఏర్పడతారు. 'కూలన్నల సంగమూ- కూడుతున్న సంగము... రైతన్నల సంగమూ- రగులుతున్న సంగము, పేదోళ్ళంతా పెడదామిక సంగం... సంగం... సంగం... రండిరో... లెండిరో... సంగం పెడదాం' అనే గీతం కష్టజీవులను ఉత్తేజపరచి సంఘటితం చేసే లక్ష్యంగా వెలువడింది. సభ్యుల బలాన్ని, ఆశయాలను బట్టి సంఘాలకు గుర్తింపు దొరుకుతుంది.

ఉదాత్త ఆశయాలకోసం ఉద్యమాలు నిర్మిస్తామని నినదించే నేతలు సైతం- తమ తమ కుల సంఘాలతో రహస్య సమావేశాలు జరపడం ఈ దేశంలో సహజం. అదొక చేదు నిజం! సూదికి కలపడం లక్ష్యం. కత్తెరకు విడదీయడం నైజం. వ్యక్తులను ఉద్యమాలు దగ్గర చేస్తాయి. కులాలు చీలుస్తాయి. పగలంతా పత్రికల్లో, ఛానెళ్లలో పడి తిట్టుకుని, రాత్రిళ్లు ఒకరినొకరు 'మనోడే' అంటూ కావలించుకోవడం చూసేవాళ్ళకు జుగుప్సగా తోచినా, అది నేతల నిత్యకృత్యమైపోయింది. 'మనోడే' అనే మాటకు అర్థమేమిటో ఈ దేశంలో పసిపిల్లవాడిని అడిగినా చెబుతాడు. అదే విషాదం! రాబోయే రోజుల్లో కులాల పేరుతోనే నేరుగా రాజకీయ పార్టీలు ఏర్పడినా ఏమీ ఆశ్చర్యం లేదు. ఇప్పుడు కులం పేరు చెప్పి రహస్యంగా సీట్లు, ఓట్లు దేబిరిస్తున్న వారంతా అప్పుడు బాహాటంగా పత్రికల్లో ప్రకటనలు ఇచ్చుకుంటారు. భారతదేశ రాజకీయ ముఖచిత్రం ఇలా కులం పేరుతో దుర్వాసన కొడుతుంటే- అక్కడక్కడా సజ్జన సంఘాలు చక్కని పరిమళాలను వెదజల్లుతుంటాయి. 'మతం వేరయితేను ఏమోయి! మనసులొకటై మనుషులుంటే, జాతి అన్నది లేచి పెరిగి, లోకమున రాణించునోయి' అన్న మహాకవి ప్రబోధాన్ని మకుటంగా స్వీకరించిన సత్పురుషులు ఇంకా ఈ నేలమీద ఉన్నారు. వాళ్ళెవరూ మనకు కుల సంఘాల్లో తగలరు. మనం వెతికితే వాహ్యాళి బృందాల్లో, ఆధ్యాత్మిక సేవా సంఘాల్లో, గ్రంథాలయ పాఠక సమితుల్లో, సత్సంగాల్లో, కవుల వేదికల్లో, కళాకారుల సదస్సులలో కనబడతారు. వారిని గుర్తుపట్టడానికి సులువైన దారి ఏమంటే- వారు మనుషుల్లా జీవిస్తారు, మనుషుల్ని ప్రేమిస్తారు. ఆత్మీయత, ఆపేక్ష, బెంగ, కన్నీరు, జాలి, దయ... వంటి కొన్ని మానవ సహజమైన చిహ్నాలు వారిలో గోచరిస్తాయి.

దేవుడు ప్రత్యక్షమై 'ఏం కావాలో కోరుకో' అని అడిగితే '...నితాంత అపార భూతదయను ప్రసాదించు' అని కోరాడు సుదాముడు. భూతదయ అంటే కేవలం మానవులకే పరిమితమైనది కాదు. పశువూ పక్షీ చెట్టూ చేమా... అన్నింటినీ ప్రేమించగల లక్షణం అది. శ్రీరమణ 'బంగారు మురుగు' కథలో బామ్మ ఈ స్వభావాన్ని చాలా సరళంగా చెప్పింది. 'చెట్టుకు చెంబెడు నీళ్ళు పోయడం, పక్షికి గుప్పెడు గింజలు చల్లడం, పశువుకు నాలుగు పరకలు వెయ్యడం, ఆకొన్నవాడికి పట్టెడన్నం పెట్టడం...' అంది. ఈ తరహా భూతదయను మనం ఈవేళ పాశ్చాత్యుల నుంచి నేర్చుకోవలసి వస్తోంది. కుల సంఘాలతో మనం ఇక్కడ కొట్టుకు చస్తుంటే- పాశ్చాత్యులు మాత్రం ప్రకృతి ప్రేమికుల సమాజం, పర్యావరణ సంరక్షణ సమితి, జంతు ప్రేమికుల పార్టీ, మానవ హక్కుల పరిరక్షణ సంఘం... వంటి మానవీయ కోణంతో కూడిన సంక్షేమ సంఘాలతో ముందుకొస్తున్నారు. ఒకవేళ రాజకీయ పార్టీలు పెట్టదలచినా- అలాంటివారే మంచి పార్టీల స్థాపనకు అర్హులు. మన దేశానికీ జాలి, దయ కలిగి శీలంతో వ్యక్తిత్వంతో ఆకట్టుకోగలిగే సామాజిక నేతలు కావాలి, రాజకీయ నాయకులు కాదు. సూది, కత్తెరల్లాగ- కలిపి కుట్టే దిశగా కళా సంఘాలు, కలత పెట్టే దిశగా కుల సంఘాలతో మనం ఇక్కడ సతమతం అవుతుంటే- ఒక ఆస్ట్రేలియన్‌ పెద్దమనిషికి విలక్షణమైన ఆలోచన తోచింది. రసికులకోసం రాజకీయ పార్టీ స్థాపిస్తే తప్పేముందని ఫియోనా పాటెన్‌కు అనిపించింది. 'ద ఆస్ట్రేలియన్‌ సెక్స్‌ పార్టీ' పేరుతో ఈ మధ్యనే ఆయన రాజకీయ సంస్థను స్థాపించాడు. శృంగారంపట్ల ఆసక్తిగలవారంతా తమ సంఘంలో చేరతారని ఆయన ఆశాభావం వ్యక్తం చేస్తున్నాడు. వారి మద్దతుతో ఎన్నికల్లో కొన్ని స్థానాలూ గెలవొచ్చని ఆయన నమ్మకం. దానికి తగ్గట్టే రసవత్తరమైన ఎన్నికల ప్రణాళికను సైతం ఆయన ప్రకటించాడు. ఆ పేరునుబట్టి మిగిలిన వివరాలన్నింటినీ మనం ఊహించుకోవడం తేలికే! మరి దానికి ఏపాటి ఆదరణ లభిస్తుందో వేచి చూడాలి.
(Eenadu, editorial, 23:11:2008)
_______________________________________

Oneness principle in the elegant universe

15 Dec 2008, 0000 hrs IST, MANI BHAUMIK

Can one be a person of both devotion and science?
Is there room in a universe of inherent quantum uncertainty for the presence of a stabilisingforce?
Is there an architect behind the magnificent structure we call natural law?
The answer to all of these questions could be 'yes'.


Science and spirituality are indeed two sides of the same coin. Our consciousness is the window that allows us to perceive all reality. We realise spiritual experience through consciousness. The same consciousness also facilitates harvesting of cherished and profound scientific knowledge. So there is the strong possibility that there is a deep, hidden relationship between those two experiential comprehensions. How do we bring together the apparently disparate perceptions garnered by our consciousness so that we reconcile science and spirituality? See things in an entirely new light. But because of the counter-intuitive ideas and esoteric maths involved in recent mind-expanding revelations in quantum physics and cosmology, the implications have not yet permeated public awareness.

Consider the following evidence:

1. The underpinning of our daily world is significantly different from what we see as reality. Paradoxically, the primary aspects of our existence are totally abstract.
2. This unimaginably vast universe came from a tiny nugget of space much, much smaller than even an atom.
3. The total energy this enormous, busy universe is, has been, and always will be zero.
4. The immensely huge cosmos is amazingly consistent. The same natural laws apply in every corner of the universe.
5. Despite nature's seemingly immense diversity, science is ever coming closer to proving that all that exists derives from a single source.
6. Despite the built-in quantum uncertainty in the bedrock of reality and all the chaos in our daily world, the universe fundamentally appears to be an orderly place.

The above seem to indicate the existence of a higher power providing a guiding hand. If there was no purpose for this universe or our lives, if there was nothing guiding this entire universe, why then is everything not just in utter disorder, rather than being so exquisitely coordinated on an unimaginably vast scale?

One could argue this mystery away by presuming that there are innumerable other universes, each with different possibilities of natural laws and other factors. Our universe merely happens to be the one that where everything is "just right" for the elegantly systematic works that allow for the emergence of intelligent beings like us. The problem with such a line of reasoning is that there does not appear to be even a hint yet of a possibility of validating the existence of any other universe than the only one we know. Our scientific knowledge thus seems to support the belief in a higher power that is at the core of all spiritual traditions. Problems arise only when the higher power is conceived as a person or gets mixed up with detrimental superstitions.

Some scientists now go boldly where very few have gone before. Roger Penrose and Albert Einstein wondered why the universe has developed in obedience to laws that our consciousness seems designed to grasp. Could this imply that our consciousness is a fundamental reality that is intertwined with the universe and the higher power behind it? In the backdrop of recent scientific discoveries, it could be asserted that man and Creator indeed comprise an inseparable oneness. Perceiving ourselves as part of this much larger entity appears necessary for an abiding happiness.

The writer is author of 'Code Name God' and 'The Cosmic Detective'.
(Times Of India, The Speaking Tree, 15:12:2008)
_________________________________________

తెలుగుధనం

గొప్ప చిత్రకళా ప్రదర్శనం నడుస్తోంది. సజీవంగా నిలబడి ఉందా అనిపించేంత అందమైన పడుచుపిల్ల బొమ్మను చాలా నిశితంగా పరిశీలిస్తున్నాడొకాయన. ఆ పిల్ల ఒంటిమీద బట్టలు లేవు. పచ్చని ఆకులు మాత్రం కప్పుకొంది. చూసి చూసి ఆయన భార్య, 'ఏం స్వామీ! శిశిరం వస్తేగాని అక్కడినుంచి కదిలిరారా ఏమిటి?' అని ప్రశ్నించింది. చిన్నతనంలో మనం 'శిశిరంలో చెట్లు ఆకులు రాల్చును...' అని పెద్ద బాలశిక్షలో చదువుకున్నది గుర్తొస్తే- ఆమె ప్రశ్నలో చమత్కారం అర్థమై, ఎక్కడో గుండె లోతుల్లోంచి ఆనందం ఉబికి వస్తుంది. రాముడి బొడ్డు కోస్తుంటే బ్రహ్మదేవుడు ఉలిక్కిపడ్డాడని రాశారు- విశ్వనాథ! రాముడు మహావిష్ణువు అవతారం. విష్ణువు నాభికమలం నుంచి బ్రహ్మ ఉద్భవించాడు కాబట్టి- పునాదులు కదులుతుంటే బ్రహ్మ కంగారుపడ్డాడని అందులో ధ్వని. ఇది తెలిసేసరికి మనసులో కలిగే ఒకానొక అపురూపమైన స్పందన పేరే ఆనందం. రసజ్ఞత దానికి మూలం. సాహిత్య అధ్యయనం వల్ల కలిగే పరమ ప్రయోజనమది. సాహిత్యం మనిషిని సహృదయుణ్ని చేస్తుంది. జీవితానికి రంగులద్దుతుంది. వూహలకు రెక్కలు తొడుగుతుంది. భావుకతను పెంచుతుంది. చదువులూ డిగ్రీలూ చేయలేని పని మనిషిని రసజ్ఞుణ్ని చేయడం. అది సాహిత్యంవల్ల సాధ్యపడుతుంది. 'చదువది ఎంత గల్గిన రసజ్ఞత ఇంచుక చాలకున్న ఆ చదువు నిరర్థకం...' అనేశాడు భాస్కర శతకకారుడు. రసజ్ఞత అలవడకపోతే మనిషి తన జీవితంలో ఎన్నోరుచులు కోల్పోతాడు. అందుకే- '...లే జవరాలు చెక్కుమీటిన వస వల్చు బాలకుడు డెందమునం కలగంగ నేర్చునే...?' అని నిలదీశాడు శ్రీనాథుడు. సాహిత్యంలో మజా ఎంత గొప్పదో- అది అనుభవించినవాడికే తెలుస్తుంది. సాగరమథనంలో అమృతం పుట్టినట్లు సాహిత్య మథనంలో మాధుర్యం పుట్టి- మనిషికి జీవించిన క్షణాలను మిగిలిస్తుంది.

ప్రాచీనం కావచ్చు, ఆధునికం కావచ్చు- రచన గొప్పదనం సహృదయ పాఠకుడికి అది కలిగించే అనుభవ విశేషాన్ని బట్టి ఉంటుంది. ఆ అనుభవం పాఠకుడిలో ఎన్నో ప్రవృత్తులకు కారణమవుతుంది. రామాయణాది ప్రాచీన కావ్యాల అధ్యయనం- మనిషిని మంచి యోగ్యుడిగా చేస్తుంది. ఆధునిక రచన కన్యాశుల్కం చదవడం పూర్తయ్యేసరికి మనలోపలి గిరీశాన్ని మనం గుర్తించగలుగుతాం. అదీ సాహిత్య ప్రయోజనం! పాలకడలిని చిలికినప్పుడు పుట్టుకొచ్చిన కాలకూట విషాన్ని- జనహితం కోరి మింగేయవయ్యా అని భర్తకు అనుమతి ఇచ్చింది సర్వమంగళ. '...మంగళ సూత్రమ్ము నెంత మది నమ్మినదో...' అన్నాడు పోతన్న. ఆ భావం ఇంకితే బండరాయి వంటి గుండెకాయ సైతం కరిగి నీరవుతుంది. నీ కవితాకన్య చాలా సొగసుగా ఉంది- అన్నవారే '... మీదే కులము? అన్న ప్రశ్న వెలయించి, చివుక్కున లేచి పోవుచో బాకున క్రుమ్మినట్లగును...' అని కవి మనసు విలవిల్లాడిందని తెలిస్తే- మనకీ గుండె కలుక్కుమంటుంది. 'హృదయ సంబంధి' సాహిత్యం మనిషిలో కలిగించే సంస్కారాలకు ఇవి ఉదాహరణలు. మనిషితనానికి చిహ్నాలు. వేసవికాలంలో ఒకోసారి పెద్దగా సుడిగాలి రేగి, పొడవైన గుండ్రని దుమ్ము చక్రాలు ఏర్పడతాయి కదా! ఆ ఆకారాన్ని బట్టి కాబోలు, వాటిని 'ఎగిరే బావులు' అన్నాడు శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు. నూతులు ఎగరడమేమిటయ్యా అంటే తమలోని నీళ్ళను నీ వేడి పూర్తిగా పీల్చేసింది మొర్రో- అని సూర్యుడికి విన్నవించుకోవడానికి అవి ఆకాశంలోకి లేచాయి అన్నాడు. బుద్ధితో ఆలోచించి గ్రహిస్తే- ఆహాఁ అనిపించే ఊహ అది. బాలరాముడు ఓంకారంలా ఉన్నాడు చూడండి అన్నారు విశ్వనాథ. బాసింపట్టు వేసుకుని కూర్చున్న బాలుణ్ని వూహించుకుని, ఆ భంగిమను తెలుగు 'ఓం' అక్షరంతో పోల్చిచూస్తే ఆ దర్శనం మనకీ లభిస్తుంది. ఇది 'బుద్ధిసంబంధి' సాహిత్యం తీరు.

'నన్నయ తిక్కనలు ప్రయోగించినంత గొప్పగా శబ్దాన్ని ఏ తెలుగు కవీ ప్రయోగించలేదు... మహారాజుకు నన్నయ గురువు... పెద్దన సార్వభౌముని ప్రాణస్నేహితుడు... శ్రీనాథుడు కవుల కవి... వేమన రెక్క ముడవని భరత పక్షి, కాలాలు దాటి ఇంకా ఎగిరివస్తూనే ఉంది...-' ఆయా కవుల జీవధాతువును పట్టిచ్చే ఈ విశ్లేషణ కృష్ణశాస్త్రిది. ఇది బుద్ధిగతమైన వివేచన. బుద్ధిసూక్ష్మతకు సూచన. తిరువళ్ళిక్కేన్‌ దేవాలయం ఏనుగుకు రోజూలాగే ప్రసాదాన్ని అందించాడు తమిళ మహాకవి సుబ్రహ్మణ్య భారతి. ఆ రోజెందుకోగాని ఏనుగు తన తొండంతో భారతిని ఎత్తికొట్టింది. ఆయన మరణించిన రోజున మరో ప్రముఖ కవి వాలి విలపిస్తూ- 'తమిళ చెరుకుగడను తిరువళ్ళిక్కేన్‌ ఏనుగు మింగేసింది' అన్నాడు. కృష్ణశాస్త్రి మరణించారని తెలిసి శ్రీశ్రీ- 'అద్దం బద్దలైంది... రోదసి రోదించింది... షెల్లీ మళ్ళీ మరణించాడు... వసంతం వాడిపోయింది' అన్నాడు. ఇది గుండెల్లోంచి పొంగే స్పందన. రసజ్ఞతకు సూచన. 'ఎయ్యది హృద్యము? అపూర్వం బెయ్యది?' అని అడిగి వూరుకోలేదు మనవాళ్ళు. అంటే- హృదయ సంబంధి, బుద్ధి సంబంధితో సరిపెట్టుకోలేదు. '...ఎద్దాని వినిన ఎరుక సమగ్రమగు?' అనీ ప్రశ్నించారు. ఎరుక కలగడం సాహిత్యం తాలూకు పరమ ప్రయోజనం! భారతీయ సాహిత్య అధ్యయనం గొప్ప ఉదాత్త లక్ష్యాలతో కూడుకున్నది. నన్నయ్య వెలుగుతో, తిక్కన్న తెలుగుతో, పోతన్న ఎలుగుతో... కనీస పరిచయం లేకుండా- 'నేను తెలుగువాణ్ని' అని ఎవరైనా ఎలా చెప్పుకోగలరు? అశోకవనంలో సీతాదేవిలా ఉంది ప్రస్తుతం తెలుగు భాష! ప్రాచీన భాష హోదాతో రాజయోగం అమరింది. చెర విముక్తికి దారి దొరికింది. పఠన యోగాన్ని కూడా మనం పట్టిస్తే- అగ్నిపునీత అయి లక్ష్యాన్ని చేరుకుంటుంది. తెలుగు భాష ఘనతను వివిధ కోణాల్లోంచి గ్రహించి అటు కవులూ, ఇటు భావుకులూ దాని వైభవాన్ని పునరుజ్జీవింపజేసే దిశగా కృషిచేస్తే అదే పదివేలు!
(Eenadu, 16:11:2008)
_________________________________________

రస సిద్ధుడికి రాజమకుటం

'సంగీత సాహిత్యాలంటే అమృతధారలను స్రవించే సరస్వతీదేవి స్తనద్వయం' అని వర్ణించారు పెద్దలు. వాటిలో సంగీతం- ఆపాతమధురం, సాహిత్యం- ఆలోచనామృతం అన్నారు. ఈ దేశపు పాండిత్యాన్ని, రసజ్ఞతను కవులు, కళాకారులే నిలబెడుతూ వచ్చారు. వివిధ రంగాలకు చెందిన విద్వాంసులను పిలిచి గౌరవించడం, తమ ఆస్థానాల్లో నియమించి, పోషించడం ఆనాటి ప్రభువులకు పరిపాటి. విద్వాంసులు లోకపూజ్యులు. వారివల్ల తమకూ చరిత్రలో స్థానం దక్కుతుందని వారి విశ్వాసం. అది రుజువైన సందర్భాలున్నాయి. నన్నయ భట్టు లేకపోతే రాజరాజు గుర్తుండేవాడు కాదని పలువురి అభిప్రాయం. పూర్వీకులు సాధించిన ఘనవిజయాలను తలచుకుని గర్వపడటం ఈ జాతి సంస్కారం. అది జాతికి అభిరుచిని మప్పుతుంది. రసజ్ఞతను పెంచుతుంది. జాతీయతను అలవరుస్తుంది. తామూ మరెన్నో విజయాలను సాధించేందుకు ప్రోత్సహిస్తుంది. శిశుర్వేత్తి... పశుర్వేత్తి... శ్లోకం అందరికీ తెలిసిందే. శిశువులను, పశువులను, పాములనూ సైతం సంగీతం అలరిస్తుందని పైకి తోచే అర్థం. కాని అంతరార్థం వేరు. శిశువు అంటే ఆరు ముఖాలు కలిగిన కుమారస్వామి. పశువు అంటే శ్రీవిద్యా రహస్యాన్ని మొదటగా గ్రహించి లోకానికి అందించిన నందీశ్వరుడు. ఇక ఫణి అంటే, వేయిపడగల ఆదిశేషువు. సంగీత శిల్పకళా రహస్యం సంపూర్ణంగా ఎరిగినది శివుడు కాక, ఈ ముగ్గురేనని ఆ శ్లోకం అంతరార్థం. 'సంగీతం అంటే శివుడి దేహమే- నాద తనుమ్‌ అనిశం శంకరం' అంటూ 'చిత్తరంజనం'గా కీర్తించారు త్యాగరాజస్వామి. సంగీతం గంధర్వ విద్య. ఆ విద్యలో రాముడు ఆరితేరినవాడు అన్నారు వాల్మీకి. సంగీతానికీ సామవేదానికీ గల అనుబంధాన్ని ఆర్షవిజ్ఞానం వెల్లడించింది. రాగాల్లోని జీవస్వరాలు- లోహాలమీదా, గ్రహాలమీదా చూపించే ప్రభావాన్ని మేడమ్‌ హెలీనా పెట్రోవా బ్లావెట్‌స్కీ తమ 'ది సీక్రెట్‌ డాక్ట్రిన్‌'లో వివరించారు. సంప్రదాయ సంగీతం ఈ దేశంలో ఏనాడూ కేవల వినోదప్రాయం కాదు. చాలా గొప్ప శాస్త్రం అది!

సంత్‌హరిదాస్‌ మధురగాయకుడని విన్నాడు అక్బర్‌ పాదుషా. తన దర్బారుకు పిలిపించి ఆయనను ఘనంగా సత్కరించాలనుకున్నాడు. 'రాజుల కొలువుకు మా గురువులు రారు' అన్నాడు ఆస్థాన విద్వాంసుడు తాన్‌సేన్‌. చేసేదేంలేక పాదుషా రహస్యంగా వెళ్ళి, గుళ్ళో గానం చేస్తున్న హరిదాస్‌ పాట విన్నాడు. ఆయన గొంతులోని అతిలోక మాధుర్యాన్ని గ్రహించి ఆశ్చర్యచకితుడయ్యాడు. శ్రవణేంద్రియాలను దాటివెళ్ళి, ఎక్కడో ఆత్మలో తేజస్సును నింపుతున్న దివ్య ప్రకంపనలకు ముగ్ధుడయ్యాడు. అనాహత నాదం ఒక యోగి శరీరంలో సృష్టించే స్పందనల అనుభూతిని అక్బర్‌ ఆస్వాదించాడు. 'నీవు వారి శిష్యుడివేగా! అంతటి లోకోత్తర మాధుర్యం మరి నీనుంచి మాకెందుకు అనుభూతం కావడంలేదు?' అని తాన్‌సేన్‌ని ప్రశ్నించాడు. పదేపదే రాజు అడిగేసరికి తాన్‌సేన్‌ సన్నని ఎలుగుతో 'మన్నించాలి జహాపనా! నేను పాడుతున్నది ఢిల్లీశ్వరుడి కోసం, మా గురుదేవులు పాడేది జగదీశ్వరుడి కోసం!' అన్నాడు. తాన్‌సేన్‌ వంటి గొప్ప గాయకుడి మాటలు అర్థమైతే త్యాగరాజకృతి '...మమత బంధనయుత నరస్తుతి సుఖమో, సుమతి త్యాగరాజ నుతుని కీర్తన సుఖమో!' లోని యథార్థం బోధపడుతుంది. తాన్‌సేన్‌ మొగలాయీ రాచకొలువులోని గాయకుడు. సంత్‌హరిదాస్‌ జగదీశ్వరుడి దర్బార్‌లో ఆస్థాన గాయకుడు. అదీ తేడా! 'ఈ పేద దేశంలో లేని ఎన్నో సౌకర్యాలు కల్పిస్తాం, మా దేశానికి తరలి రండి' అని షెహనాయీ విద్వాంసుడు బిస్మిల్లాఖాన్‌ను పాశ్చాత్యులు ప్రలోభపెట్టారు. అంతా విని, ఆయన 'నా జీవితం ఈ పవిత్ర నదితో ముడిపడి ఉంది. మరి ఈ గంగామాయీని ఎలా తరలిస్తారు?' అని అడిగాడు. భారతీయ రససిద్ధుల సంస్కార విశేషం ఆ రకంగా ఉంటుంది.

ప్రభువులు గతించారు... ఆస్థానాలు అంతరించాయి... ఈ దేశపు పాండిత్యమూ రసజ్ఞతా మాత్రం ఇంకిపోలేదు. 'సుకవి జీవించె ప్రజల నాల్కలపై' అని మహాకవి అన్నట్లుగా విద్వాంసులు రసోపాసన కొనసాగిస్తూ ప్రజల హృదయాల్లో స్థిరపడ్డారు. ప్రజాప్రభుత్వాల నుంచి సత్కారాలు అందుకుంటున్నారు. ప్రభుత్వం అందించే అత్యున్నత పౌర సత్కారం 'భారతరత్న' మరోసారి రససిద్ధుణ్ని వరించింది. ఏడేళ్ళక్రితం బిస్మిల్లాఖాన్‌కు దక్కిన ఈ అపురూప సత్కారం ఈసారి ప్రముఖ హిందుస్థానీ గాయకుడు పండిట్‌ భీమ్‌సేన్‌ జోషీకి ప్రకటించారు. భారతీయ శాస్త్రీయ సంగీత పునరుజ్జీవన మహా ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించి, హిందుస్థానీ ఘరానా సంప్రదాయపు గిరిశ్రేణిలో గౌరీశంకర శిఖరం అనిపించుకున్న పండిట్‌ జోషీ- దీనితో మకుటం కూడా దక్కిన మహారాజయ్యారు. 'ఈ సంప్రదాయానికి చెందిన విద్వాంసులందరి పక్షాన దీన్ని అంగీకరిస్తాను' అని ఆయన హుందాగా ప్రకటించారు. 'బిరుదులను సామాన్యులు భరిస్తారు- మాన్యులు ధరిస్తారు' అన్న ముళ్ళపూడి మాటలను గుర్తుతెచ్చారు. దండలకోసం ఒంటెమాదిరి మెడ ముందుకు చాచుకుని కూర్చునే బాపతు కాకపోవడంతో జోషీకి ఎనభైఆరేళ్లు వచ్చేదాకా ఈ అవార్డు దక్కలేదు. వృద్ధాప్యం వచ్చాక డాక్టరేట్‌ అందుకుంటూ దాశరథి- 'దూర్‌ సే ఆయీ, దేర్‌ సే ఆయీ... ఫిర్‌భి ఆయీ సుహాగ్‌ కి రాత్‌' అన్న మాట గుర్తొస్తోంది. ఇప్పటికైనా ప్రభుత్వం విజ్ఞతను ప్రకటించినందుకు, రసజ్ఞతను నిరూపించినందుకు మనం సంతోషించాలి. ఇటీవల జాతీయ గీతంతో సమానంగా ప్రజాదరణ పొందిన 'మిలే సుర్‌ మేరా తుమ్హారా' గీతంలో ప్రముఖులతో గొంతు కలిపి పండిట్‌ జోషీ చేసిన ఆలాపన 'ఖంగుమని మా చెవులు మారుమ్రోగేదాకా...' వింటామని రసజ్ఞులు జేజేలు పలికే సందర్భమిది. భారతీయ సంప్రదాయ సంగీతానికి దక్కిన ఈ గౌరవం గంధర్వ విద్యకు గర్వకారణం!
(Eenadu, 09:11:2008)
__________________________________________

What’s in store?

Bookstore lists of Top in 2008 and the probables for 2009.

LANDMARK

Top 10 in 2008

• Secret by Rhonda Byrne
• The 3 Mistakes of My Life by Chetan Bhagat
• White Tiger by Aravind Adiga
• A Prisoner Of Birth by Jeffrey Archer
• The Tales Of Beedle The Bard by J. K. Rowling
• Go Kiss The World — Life Lessons For The Young Professional World by Subroto Bagchi
• Imagining India by Nandan Nilekani
• Chicken Soup For The Indian Soul by Jack Canfield
• Brisingr — Inheritance Book 3 by Christopher Paolini
• Breaking Dawn — Twilight Saga Book 4 by Stephanie Meyer

Contenders in 2009

• Paths of Glory by Jeffrey Archer
• The Girl Who Played With Fire by Stieg Larsson
• The Associate by John Grisham
• Rides a Dread Legion (The Demonwar Saga): The Demonwar Saga Bk. 1 by Raymond E. Feist
• Assegai by Wilbur Smith
• One Day at a Time by Danielle Steel
• The Winner Stands Alone by Paulo Coelho

*********************************

ODYSSEY

Top 10 in 2008

(Fiction)

• The 3 Mistakes of My Life by Chetan Bhagat
• White Tiger by Aravind Adiga
• You Are Here by Meenakshi Reddy Madhavan
• Breaking Dawn by Stephanie Meyer
• A Thousand Splendid Suns by Khalid Hosseini
• Brida by Paolo Coelho
• Unaccustomed Earth by Jhumpa Lahiri
• A Prisoner Of Birth by Jeffrey Archer
• The Appeal by John Grisham
• The Enchantress Of Florence by Salman Rushdie

(Non Fiction)

• India After Gandhi by Ramachandra Guha
• The Kalam Effect by P.M. Nair

Contenders in 2009

• The Associate by John Grisham
• Paths Of Glory by Jeffrey Archer
• Asegai by Wilbur Smith
• Ten Out Of Ten by Meg Cabot
• The Charlemagne Pursuit by Steve Berry
• Conspiracy by Robert Harris
• The Angel’s Game by Carlos Ruiz Zafon
• Slumdog Millionaire by Vikas Swarup
• The Twilight Saga: The Official Guide by Stephanie Meyer
• Percy Jackson & The Olympians: The Last Olympian by Rick Riordan

*********************************

OXFORD BOOKSTORE

Top 10 in 2008

• The White Tiger by Aravind Adiga
• Midnight’s Children by Salman Rushdie
• The 3 Mistakes of My Life by Chetan Bhagat
• A Prisoner of Birth by Jeffrey Archer
• Imagining India by Nandan Nilekani
• The Kite Runner by Khaled Hosseini
• Sea Of Poppies by Amitav Ghosh
• Unaccustomed Earth by Jhumpa Lahiri
• The Tales Of Beedle The Bard by J K Rowling
• Brisinger by Christopher Paolini

Contenders in 2009

• The Audacity of Hope by Barack Obama
• Imagining India by Nandan Nilekani
• The Kite Runner by Khaled Hosseini
• Five Point Someone by Chetan Bhagat
• Twilight by Stephenie Meyer
• The Last Lecture by Randy Pausch
• The Secret by Rhonda Byrne
• Outliers by Malcolm Gladwell
• The Associate by John Grisham
• Paths of Glory by Jeffrey Archer

(The Hindu, Nxg, 01:01:2009)
______________________________________________

Who was ‘Cotton devudu’?

S. MUTHIAH

Photo: V. Raju

Pioneering work Sir Arthur Cotton

Reader G.R. Sampath takes me to task for not telling him and others what the real name of ‘Cotton Devudu’ (Miscellany, December 22) was. I must apologise for taking it for granted that everyone had heard of Sir Arthur Cotton, whom I had m entioned in this column on a couple of occasions in the past.

Cotton joined the Madras Engineers in 1819, and fought in the First Burmese War (1824-26). From 1828 till he retired in 1862, a year after he was knighted, he not only transformed drought-stricken parts of South India with his dam-building, but he also kept trying to convince the authorities to construct a complete system of interlocking irrigation and navigational canals throughout India. We are still talking about what he had kept repeating to the Madras Presidency Government over the years, his plans meeting with, then as now, opposition, discouragement and ridicule. Sad that the model example he had set in the Andhra districts of the Presidency were never followed through.

It may have been in Tanjore that Cotton began his dam-building efforts, but it was the Dauleshwaram Barrage across the River Godavari that made Cotton’s reputation. It was in 1844 that Major (as he was then) Arthur Cotton, a Superintending Engineer, told the Board of Revenue that he would convert one of the poorest districts in India into one of its richest if he was given the go ahead to build a giant anicut across the Godavari at a cost of £1,20,000; the accruing revenue from the land and water charges would pay for the project and more, he was sure. His April 1845-project was approved by the Company and he got down to building an anicut 2.25 miles across the river bed and rising 12 feet above it. He also made navigable all the canal links in the area the anicut served. What he ensured, as he was to later say, was a day’s flow in the Godavari River during high floods equalling a whole year’s flow in the Thames of London!

Appearing before a House of Commons Select Committee on Indian Affairs — none of whose members was an engineer — he told them, in vindication of the expense on the Dauleshwaram Barrage, “…nothing can be more certain than that in the present case the future of India’s millions depends greatly upon whether money is still expended upon Railways, to cost £ 9,000 a mile and carry 30,000 tons at one penny, or upon canals to cost £ 2,000 to £ 8,000 and carry two or three million tons at one-twentieth of a penny, and whether districts are to be put into the state of Tanjore, Krishna and Godavari, or left in the state of the rest of the Carnatic last year and of Orissa, Bihar and Central a few years ago.”

Cotton could not convince the Government of India then. His disciples, 130 years later, still cannot convince the Government of India on the need to link at least the Mahanadhi, Godavari, Krishna and Kaveri Rivers, leave alone the other rivers of the country.

(The Hindu, Metroplus, Chennai, 29:12:2008)

________________________________

A countdown of Bollywood's best in 2008

THE YEAR THAT WAS

Flashback

SUDHISH KAMATH does a countdown of Bollywood's best in 2008

This year was about friends and enemies. Stories about individuals revolved around relationships, and films with social issues used terrorism as the backdrop. Overall, 2008 brought with it a lot of fresh blood. Debutants rocked Hindi cinema. Homosexuality came out of the closet. Small films with a big heart won us over as star power fizzled out at the box office. Usual disclaimers apply. For the record, this is a purely personal list that in no way reflects box office performance. Nor is it based on a compilation of reviews, ratings or popular opinion

10 Dasvidaniya

Though Vinay Pathak delivers one of the finest performances this year, this inspired piece of filmmaking hopes to exploit the dreams of the lowest common denominator with its eyes on the mass market and ends up using every single trick from the Bollywood book of drama — the Maa melodrama, the dost-dost-na raha syndrome, the Deewar polarisation, and unrequited love, among others. Almost a classic.

9 Rab Ne Bana Di Jodi

This twisted tale with a dark, psychotic subtext should have been rightly called “How To Mess With Your Wife’s Head.” But you can’t deny that Adi Chopra creates some fine moments in this Spiderman-like-tale of the Indian Superhero as the tribute to Indian cinema — Raj, the Mohabbat-Man who can make any girl fall in love with him. Add to that the magic of Shah Rukh Khan and you have a timepass film that simultaneously celebrates the actor and the star.

8 Bachna Ae Haseeno

If only it didn’t take itself so seriously, this well-written film with some warm moments and a refreshing cast is fun for most parts till the sentimentality and the songs ruin it for us. This “Broken Flowers” meets “My Name is Earl” romantic comedy undid the damage “Saawariya” did to Ranbir Kapoor and the music kept us thoroughly entertained. Also, the leading ladies weren’t bad at all.

7 Tashan

Purely for the vision of the filmmaker to go all out and make a film that celebrated the masala potboilers of the eighties — that era when cinema was devoid of all logic and villains always had a den full of men with guns who couldn’t aim for nuts. What Tarantino-Rodriguez did with their “Grindhouse” double feature, Vijay Krishna Acharya did with “Tashan” and reworked the Saif-Akshay magic. Kareena’s size zero did zero for the film but good old Anil Kapoor rocked as Bhaiyyaji.

6 Tied: Mumbai Meri Jaan/ Aamir/ A Wednesday

If it wasn’t so repetitive and redundant in parts, Nishikant Kamat’s film would’ve been higher up the list. “Mumbai Meri Jaan” shows us the impact of terrorism on modern-day society from different perspectives, almost breaking our hearts before uplifting our mood with a subtlety we are not used to in Indian cinema.

While “Aamir’”s brilliance was in the layering of its political content around a simple plot shot credibly in the backdrop of Mumbai, “A Wednesday’”s background detailing worked in a tight thriller that pitted two of our finest actors against each other.

5 Oye Lucky Lucky Oye

Just for Dibakar Banerjee’s conviction to make a film that respects the intelligence of the audience with his figure-it-out-yourself storytelling that gives the Answers first, Questions later. It’s a difficult genre to even attempt, and Dibakar does great with Abhay Deol and Paresh Rawal. The Delhi-loving filmmaker roots it in his favourite city and signs it off with his simple and realistic style of filmmaking that continues to reflect the dreams of the Great Indian Middle Class.

4 Mithya

This grossly underrated film is almost flawless but too niche in its appeal. Ranvir Shorey shines in one of the best performances this year, and Rajat Kapoor mixes up the sweet and the sour and pulls the right strings between comedy and dramedy with a simple matter-of-fact sensibility you can relate to in this fascinating twist to the ‘Don’ plot. The best art-house film of the year.

3 Dostana

This is a subversive masterstroke, only that the country is in complete denial about the possibility that its too leading men, who are the epitome of all things macho — one, a Ladies Man with chest hair and the other, a homophobic metrosexual — could be gay. In the last scene when Priyanka asks the boys if they ever felt anything while they were pretending to be gay, the guys think about the kiss they were forced into and suddenly, cannot look at each other. Cut to a song that begins with the introduction: “I am the voice from the sky… Your son is gay” over the end credits with visuals of its two men singing and dancing with gay abandon only to end with a “They lived happily ever after”. It made the family audience, including kids, share a few jokes about homosexuality.

2 Jaane Tu Ya Jaane Na

No doubt, it liberally borrows from Hollywood’s classic romantic comedies, it also incorporates all desi ingredients needed in a coming-of-age film for boy to become man. With some fantastic characters, Abbas Tyrewala makes a delightful debut as a director and introduces the new Khan on the block, making a film that will be remembered fondly by a generation pretty much like how some of us relate to “Qayamat Se Qayamat Tak”, “Maine Pyaar Kiya” or “Kabhi Haan Kabhi Naa” or “Jo Jeeta Wohi Sikander”.

1 Rock On

For overall brilliance and all-round achievement in cinema. Never has a film on aborted dreams been so uplifting. A perfectly cast ensemble, nuanced performances, music that rocked the charts, fresh and energetic cinematography, great writing that captures modern-day relationships as we know them, tight editing that took the narrative back and forth in time and an authentic film on Indian rock. It may sound like Dil Chahta Hai meets Jhankaar Beats on paper but as far as execution goes, Rock On is the film of the year.

(The Hindu, Metroplus, Chennai, 29:12:2008)

____________________________________

Love unravelled

PSYCHO TALK Finally an explanation for the unexplainable phenomenon of “falling in love”.

NAVIN RAMALINGAM SHANMUGARAJAN

For all you have heard, read and talked about romantic relationships, you don’t know what a psychologist might have to say about it, do you? Thank your lucky stars now: you’re going to read about Robert Sternberg’s Triangular Theory of Love!

Triangle of love

In 1986, the US psychologist, Robert J Sternberg, in his triangular theory of love, proposed that there are three basic components of love:

passion (sexual desire),

intimacy (confiding and sharing feelings), and

commitment (intention to maintain the relationship).

Different combinations of these three components yield eight basic types of love:

non-love (none of the three components present),

infatuation (passion only),

liking/friendship (intimacy only), empty love (commitment only), romantic love (passion and intimacy), compassionate love (intimacy and commitment), fatuous love (passion and commitment), and consummate love (passion, intimacy and commitment). The illustration here will help you understand, for example, that romantic love involves a high degree of passion and intimacy without substantial commitment.

‘Infatuation’ is passionate, obsessive love at first sight without intimacy or commitment. ‘Liking’ is true friendship with neither sexual desire, nor commitment. ‘Empty love’ is decision to love another person without intimacy or sexual desire. In ‘romantic love,’ lovers are physically and emotionally attracted to each other but without commitment. ‘Compassionate love’ is a long-term friendship in which there is no sexual desire. ‘Fatuous love’ is commitment based on sexual desire but without time for intimacy to develop. Only ‘consummate love,’ which is ideal and difficult to attain, is complete and satisfying with all the three components because it is likely to fulfil many of the needs of each partner.

Influences

Cultural factors have a strong influence on the value that people place on love. In North America and the United Kingdom, for example, the vast majority of people believe that they must love the person they marry. By contrast, in India and Pakistan, about half the people interviewed in a survey said they would marry someone they did not love if that person had other qualities that they desired (Levine et al., 1995).

Write to the author: psychologywithnavin@yahoo.com

'సైటు' కొట్టిచూడు

ఇంటర్నెట్‌ ఈ ప్రపంచాన్నే కుగ్రామం చేసేసింది. మనకు తెలీని ఎన్నో విషయాల్ని మన ముందుకు తెచ్చింది. ఆటా పాటా విందూ వినోదం వ్యక్తులూ సంస్థలూ... ఇలా ఎన్నో చూడొచ్చు, తెలుసుకోవచ్చు. ఇలాంటి ఆసక్తికర అంశాలు అందించే వెబ్‌సైట్లు కొన్ని లక్షలున్నాయి నెట్‌లో. అయితే వాటిలో ఉపయోగపడేవి మాత్రం కొన్నే! ఆ కొన్నింటిలో కొన్ని...

రకరకాల ఫాంట్లు ఇంగ్లిషులో పెళ్లి శుభలేఖ కొట్టించాలంటే మనకు అందుబాటులో ఉన్నవి మహాఅయితే వందా నూటయాభై ఫాంట్లు. కానీ www.dafont.com గురించి తెలిసిన వారు మాత్రం చిత్రవిచిత్రమైన అక్షరమాలలు ఉపయోగించగలరు. ఎందుకంటే ఈ సైట్‌లో 7,500 ఫాంట్లు లభ్యమవుతాయి మరి.

ఏ పనికి ఎన్ని క్యాలరీలు? అట్నుంచి నరుక్కు రావడం అంటే ఏంటో పీటర్‌ క్రిస్టెన్‌సెన్‌కు బాగా తెలుసు. అందుకే www.caloriesperhour.com సైట్‌ పెట్టి హిట్ల మీద హిట్లు సంపాదిస్తున్నాడు. మరేం లేదండీ, ఏ పదార్థం తింటే ఎన్నిక్యాలరీలు వస్తాయి అనేది తరచూ పత్రికల్లో వస్తూనే ఉంటుంది. మరి ఏ పని చేస్తే ఎంత శక్తి ఖర్చవుతుందనే వివరాలు మాత్రం అంతగా కనబడవు. ఆ లోటు తీర్చే చోటే ఈ సైట్‌. నిపుణులతో పరిశోధనలు చేయించి మరీ ఏ పనికి ఎన్ని క్యాలరీలు కరుగుతాయో లెక్కకట్టించి ఈ సైట్‌లో పెడుతున్నాడు పీటర్‌. నిర్దిష్టంగా బరువు తగ్గాలనుకునేవారు తమ ప్రస్తుత బరువు, రోజువారీ చేసే పనుల వివరాలు ఈ సైట్‌లో పెడితే చాలు. రోజూ ఎన్ని క్యాలరీలు ఖర్చవుతున్నాయి, ఇంకా తగ్గాలంటే ఏ వ్యాయామాలు చేయాలో చెప్తారు. కాకపోతే బరువును పౌండ్లలోనే(ఒక పౌండు=0.45kiloగ్రాములు) సూచించాలి.

పుస్తక నిలయం www.secondhandbooksindia.com.అన్ని పుస్తకాలూ షాపుల్లో దొరకవు. కొన్ని అరుదైన, పాత పుస్తకాలుచాలా తక్కువ మంది దగ్గరే ఉంటాయి. అలాంటి పుస్తకాలు కావాలంటే ఈ సైట్‌లో మీ అదృష్టాన్ని పరీక్షించుకోవచ్చు. ఒకవేళ ఉంటే మీ పంట పండినట్టే. బోలెడంత ఖరీదుపెట్టి కొత్తపుస్తకాలు కొనేబదులు కొద్దిరోజులాగితే సరిపోతుందనుకునే వారికీ ఈ సైట్‌ ఉపయోగకరమే. కొంచెం తక్కువ ధరలో పుస్తకాలు తెప్పించుకోవచ్చు. మీ దగ్గర ఉన్న పాతపుస్తకాలకూ వెలకట్టి అమ్మేసి సొమ్ము చేసుకోవచ్చు. పేమెంట్‌ కూడా ఐసీఐసీఐ, ఐఎన్‌జి వైశ్యా వంటి బ్యాంకుల ద్వారా చేయవచ్చు. ఇలాంటిదే మరొకసైట్‌ ఉంది. అది www.buyselloldbooks.com.మీ దగ్గర ఉన్న పుస్తకాలను అమ్మదలచుకుంటే ఈ సైట్‌లో పెట్టొచ్చు. కొనాలనుకున్నవారి సౌలభ్యం కోసం ఫోన్‌నెంబర్‌ ఇవ్వొచ్చు. ఇవ్వకపోయినా సైట్‌ద్వారా కాంటాక్ట్‌ చేసే సౌకర్యం ఉంటుంది. వెుత్తమ్మీద, పాతపుస్తకాలు కొనేవాళ్లకూ అమ్మేవాళ్లకూ ఒక ప్లాట్‌ఫాం లాంటిదీ సైట్‌.

ాయిస్‌వైబ్స్‌ విను వినిపించు... లైఫ్‌ అందించు, వినండి వినండి ఉల్లాసంగా, ఉత్సాహంగా! ...ఎఫ్‌ఎం రేడియోలు మన జీవితంలో భాగమైపోయి చాలాకాలమే అయింది. ప్రవాసాంధ్రులూ ప్రవాస హైదరాబాదీలకూ ఆ ఆనందం ఆన్‌లైన్‌లో అందుబాటులో ఉందండోయ్‌!www.voicevibes.net పేరుతో రాజ్‌ అనే తెలుగోడు నిర్వహిస్తున్న వెబ్‌సైట్‌ ఇది. ఈ సైట్‌ పెన్‌ చేస్తే చాలు... భాగ్యనగరంలో బాగా పాపులరయిన మూడు ఎఫ్‌ఎమ్‌ స్టేషన్లకు ట్యూనయిపోవచ్చు ఎంచక్కా.

ఉచితంలో రకాలు సెల్‌ నుంచి సెల్‌కు ఎస్సెమ్మెస్‌ పంపడం పురానా జమానా. పైగా అందుకు కొంత ఖర్చవుతుంది కూడా. ఆ పని ఉచితంగా చేసిపెట్టే వెబ్‌సైట్లు చాలానే వచ్చేశాయి. అందులోనూ రకరకాలు. ఫన్నీ, లవ్‌, గ్రీటింగ్‌ ఎస్సెమ్సెస్‌లు... అన్నీ(ఇన్‌స్టెంట్‌ మెసేజ్‌లు) రెడీగా ఉండే సైట్లు కొన్నయితే, నెట్‌ ద్వారా పంపుతున్నా ఏదో మన ఫోన్‌ నుంచే పంపిస్తున్నట్టు భ్రమింపజేసేవి మరికొన్ని. కొన్ని సైట్లయితే రిమైండర్లు పెట్టుకొని మరీ మనసైనవారికి సందేశం పంపుకొండి అంటూ ఆహ్వానం పలుకుతున్నాయి. పెళ్లిరోజునో భార్య పుట్టినరోజునో మర్చిపోయే 'మగా'నుభావులకు భలే సౌలభ్యం ఈ సైట్లు. ఇంకా ఇలాంటివే చాలా ఉన్నాయి. 'send free sms'అని గూగుల్‌ సెర్చ్‌లో టైప్‌చేసి వెదికితే వందలకొద్దీ సైట్లు! వెతికినకొద్దీ మరెన్నో ఫీచర్లు!

ప్రపంచంలో పత్రికలన్నీ... .దాదాపు ప్రపంచంలో ఉన్న అన్ని పత్రికల ఆన్‌లైన్‌ వెర్షన్లనూ చూసే అవకాశం కల్పిస్తుంది www.onlinenewspapers.com అమెరికా, ఆస్ట్రేలియా, ఆసియా... ఇలా ఖండాలవారీగా అన్ని దేశాల పత్రికల(బాగా పాపులరైన ప్రాంతీయ పత్రికలతో సహా) వెబ్‌సైట్‌లకు ఈ సైట్‌ నుంచి లింకులు ఉంటాయి. ఒక్కక్లిక్‌తో మనక్కావాల్సిన పత్రిక సైట్‌లోకి వెళ్లిపోవచ్చు.

వీడియో శిక్షణ మధుమేహ రోగులు చేయాల్సిన వ్యాయామాలూ, టై కట్టుకునే పద్ధతులూ, రకరకాల హెయిర్‌స్త్టెల్స్‌... ఇలా ప్రతిదీ స్టెప్‌ బై స్టెప్‌ వీడియో సాయంతో నేర్పించే సైట్‌ ఉంటే ఎంత బాగుణ్ణు అనుకుంటున్నారా..! అయితే www.wonderhowto.com సైట్‌ను సందర్శించాల్సిందే. ఒక్క హెయిర్‌స్త్టెల్స్‌ విభాగంలోనే 784 రకాలుగా జడవేసుకునే పద్ధతుల్ని చూడొచ్చు. ప్రపంచంలో ఉన్న అన్నిరకాల ముద్దులూ పెట్టుకొనే పద్ధతులూ లాంటి హాట్‌హాట్‌ వీడియోలైతే ఇందులో కోకొల్లలు.

(EEnadu, 28;12:2008)
____________________________________________