My SCRAPBOOK (సేకరణలు): A COLLECTION of articles in English and Telugu(తెలుగు), from various sources, on varied subjects. I do not claim credit for any of the contents of these postings as my own.A student's declaration made at the end of his answer paper, holds good to the articles here too:"I hereby declare that the answers written above are true to the best of my friend's knowledge and I claim no responsibility whatsoever of the correctness of the answers."

Friday, July 31, 2009

ధీమంతులు


కమ్మని కలలొచ్చే వేళ మేలుకోకు... అని బుజ్జగిస్తుంది కవిత్వం. కాలం కలిసొచ్చేవేళ నిదురపోకు... అని హెచ్చరిస్తుంది జీవితం. ఆ రెండింటి మధ్యగల వైరుధ్యాన్ని పరిష్కరించలేక సగటు మనిషి నిత్యం సతమతమవుతూ ఉంటాడు. మనసుకూ బుద్ధికీ మధ్యా మనిషికి ఇదే బాపతు ఊగిసలాట. మనసు నిద్రనూ, బుద్ధి మెలకువనూ సమర్థిస్తాయి. కంటికి నచ్చిందల్లా కావాలంటుంది మనసు. నిజంగా దాంతో అవసరం ఉందో లేదో ముందు తేల్చుకొమ్మంటుంది బుద్ధి. దేనిమాట వినాలో తోచక మనిషి గందరగోళానికి గురవుతాడు. ఒత్తిడికి ఇదో ముఖ్య కారణం. అన్ని విషయాలపట్ల ఆసక్తిని ప్రోత్సహిస్తుంది మనసు. అనవసరమైన వాటి విషయమై హెచ్చరిస్తుంది బుద్ధి. 'ధ్యానము నిల్వదాయె... మది దారుణ కోర్కెలు సందడించె...' అని వాపోయాడొక కవి. మనసు బలోపేతమై, మనిషిని బుద్ధినుంచి దూరంచేసిందని దాని తాత్పర్యం. ధీ అంటే బుద్ధి, మతి అంటే ఆలోచన! ధీరుడు, ధీమతి, ధీయుతుడు, ధీమంతుడు వంటి పదాలన్నీ ఆ పాదులోంచే వచ్చాయి. వాటి ఉచ్చారణలోనే ఒకరకమైన ఉదాత్తత మనకు తోస్తుంది. బుద్ధిమంతుడు, ఉన్నతుడు, విద్వాంసుడు వంటి అర్థాలు స్ఫురిస్తాయి. దేవగురువు బృహస్పతిని ధీపతి అంటారు. ధీశక్తికి సర్వత్రా గౌరవం దక్కుతుంది. ధీశక్తికి ప్రేరణ కలిగించడం గాయత్రీ మంత్రం ఉద్దేశం. ధీశక్తిని పెంపొందించుకోవడానికి ధ్యానం మంచి సాధనం. ధ్యానం అంటే ధీ తో కలిసి యానం లేదా బుద్ధితో కలిసి నడవడం. ధ్యానాలు ఆసనాలు ప్రాణాయామాల వంటివి మతసంబంధమైనవి కావు. అవి యోగప్రక్రియలు. మానవ నాగరికతా చిహ్నాలు. సంపూర్ణ ఆరోగ్యానికి సాధనాలు. ఆ రకమైన సాధనలు లేకుంటే మనసుకు ప్రత్యేక అస్తిత్వం ఏర్పడుతుంది. మనిషిపై అదుపు సాధిస్తుంది. మనిషికన్నా వేరుగా పనిచేస్తుంది. స్వేచ్ఛగా విహరిస్తున్న మనసును కట్టడిచేసి, బుద్ధి నియంత్రణలోకి తెచ్చే సాధనమే ధ్యానం! ధీమంతుల జీవనవైఖరిలో ధ్యానం ఒక భాగం. మనిషిని ఉన్నత శిఖరాల దిశగా ప్రయాణానికి ప్రోత్సహించే ఉద్దీపకం. వ్యక్తిచేతనను ఉదాత్తపరచే ఒకానొక రసాయనిక ప్రక్రియ.

'ఆరోగ్యం అంటే ఒంట్లో రోగం లేకపోవడం ఒకటే కాదు- శారీరక మానసిక కక్ష్యలన్నింటా నిరంతరం ఉల్లాసంగా ఉండటం'- అని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ నిర్వచించింది. యోగ ప్రక్రియలు దానికి అనువైన సాధనాలు. సాధారణ వ్యాయామాలు, పౌష్టిక ఆహారనియమాలు శరీరానికి ఎలాగో- ధ్యానాలు, ఆసనాలు మనసుకు అలాగ! మనోవిశ్లేషణ ఆధారిత చికిత్సావిధానం (కుయేయిజం)లో ధ్యానానిది ప్రముఖస్థానం. ధ్యానముద్రలు మనిషి నాడీమండలంపై చూపగల ప్రభావాన్ని భారతీయ శాస్త్రగ్రంథాలు చాలాచోట్ల వివరించాయి. ధ్యాన సమయంలో మనిషిలో వ్యాపించే గాఢమైన నిశ్శబ్దాన్ని పరమహంస యోగానందజీ 'ఒక యోగి ఆత్మకథ'లో విశ్లేషించారు. '... ఈ నిశ్శబ్దం బొక కోటి శబ్దముల కేనిన్‌ మించి బోధించెడిన్‌' అంటూ దాని ప్రభావాన్ని కవి వర్ణించారు. ఆ తరహా నిశ్శబ్దస్థితి మౌనంకంటే భిన్నమైనది. ఎంతో అమూల్యమైనది. అనుభవజ్ఞులకు మాత్రమే తెలుస్తుందది. ఆ రుచి తెలిసినవాడు ధ్యానాన్ని జీవితంలో విడిచిపెట్టడు. అలాగే ధ్యాన భంగిమల్లో రామణీయకతను గుర్తించి వర్ణించిన కవులూ ఉన్నారు. వారిలో కాళిదాసు ముందు వరసలోనివాడు. కుమారసంభవమ్‌లో పార్వతీదేవి ధ్యాన భంగిమను వర్ణిస్తూ చెప్పిన శ్లోకం (స్థితాఃక్షణం.. ప్రథమోదబిందవః) చిరస్మరణీయం. మళ్లీ అంతటి గడుసుతనాన్ని ప్రదర్శించినవాడు నన్నెచోడుడు. తలపై రాలిన తొలకరి చినుకులు ఆమె నాభిదాకా ప్రయాణించిన వైనాన్ని అపురూపంగా వర్ణించాడు. తాను చెప్పకుండానే ఆ ధ్యాన భంగిమను పద్మాసనంగా మనకి తోపింపజేశాడు. కనుక ధ్యానానికి చెందిన ముద్రలు, భంగిమలు చేస్తున్నవారికి శారీరకంగాను, మానసికంగానూ మేలుచేస్తాయి. చూస్తున్నవారికి సైతం ముచ్చట గొలుపుతాయి.

మనసును అదుపుచేసే ధ్యానాలు నియమాలూ తనకు ఒంటబట్టలేదన్నారు విశ్వనాథ. 'కవితారూపతపస్సు చేసెదను శ్రీకంఠా! మనస్సంయమాది విధానంబులు చేతకానితనమైతిన్‌...' అంటూ తనకు తెలిసిన కవిత్వ విద్యద్వారా వాటి ఫలితాలను చేజిక్కించుకునే ప్రయత్నం చేశారు. మరి ఆ వెసులుబాటులేని వారి సంగతి ఏమిటి? మొదట్లో కొద్దిగా కష్టంగా తోచినా, సాధన చేస్తూపోతే ధ్యానం ఏమంత అసాధ్యమైంది కాదు- అంటున్నారు పరిశోధకులు. విలువను గుర్తిస్తే దానిపై గురి కుదురుతుందంటున్నారు. మనసు వికసించాలంటే ధ్యానాన్ని మించిన సులువైన ప్రక్రియ లేనేలేదని వారి అభిప్రాయం. డాక్టర్‌ ఎలీన్‌ లూడెర్స్‌ నాయకత్వంలోని లాస్‌ఏంజెలిస్‌ విశ్వవిద్యాలయ పరిశోధకులు ధ్యానం ప్రభావాన్ని నిశితంగా పరిశీలించారు. విపాసన, సమత వంటి వివిధ ధ్యాన ప్రక్రియలను ఆచరిస్తున్న సాధకుల మెదళ్ళను శక్తిమంతమైన ముక్కోణపు ఎమ్మారైల సాయంతో పరీక్షిస్తే- కొన్ని భాగాలు విశాలంగా ఉన్నాయని తేలింది. మనిషిలోని భావోద్వేగాలను నియంత్రించే థాల్మస్‌, గైరస్‌, కోర్టెక్స్‌, హిప్పోకేంపస్‌ వంటి మెదడులోని విభాగాలు మామూలు కన్నా పెద్దవిగా ఉన్నాయి. ఫలితంగా వారిలో సానుకూల దృక్పథం చాలా హెచ్చుస్థాయిలో ఉన్నట్లు, భావోద్వేగాలను సులువుగా అదుపు చేసుకోగలిగే సామర్థ్యం ఉన్నట్లు పరిశోధకులు గమనించారు. నిత్యం పది నుంచి తొంభై నిమిషాలపాటు తాము ధ్యానం చేస్తున్నామని, తమ చైతన్యంలో ఎన్నో మార్పులను గమనించామని, పరిశోధనలో పాల్గొన్న సాధకులు అంటున్నారు. మనో వికాసానికి ధ్యానమే మహత్తరమైన సాధనమని వారంతా ముద్రపట్టి మరీ చెబుతున్నారు. గొప్పగా జీవించాలనే కోరిక గలవారంతా ధ్యానం చేసి తీరక తప్పదంటున్నారు. సంక్లిష్టభరితమైన ఈ అధునాతన జీవనశైలిలో ఒత్తిడి బారినుంచి మనిషిని రక్షించేది నిశ్చల ధ్యానమేనని వారందరి నిశ్చిత అభిప్రాయం.
(
ఈనాడు, ౨౪:౦౫:౨౦౦౯)
__________________________

Labels: ,

The smelliest spice in the world

SPEAKING OF SCIENCE

— photo: R. Ragu

Super spice: Asafoetida is used in cooking and as a natural medicine.

One of the more expressive sayings in Tamil is the phrase “Perungaayam vaitha paandam”, or the box that once had the spice asafoetida in it.

The spice is gone but just the smell lingers. This pithy phrase, which describes what was once great but now empty or vainglorious, pays tribute to asafoetida and its value in cuisine and medicine.

Now a new use for this spice has been claimed- that it helps plants grow well by killing the invading parasites and pathogens (see The Hindu, July 16, 2009).

Dr. K.T. Achaya’s books “A historical dictionary of Indian food” and “Indian food – a historical companion” talk about how asafoetida has been imported from Afghanistan since ancient times. Called “hing” or its variants in North Indian languages (and of course Perungaayam in Tamil, meaning the big lump, not big injury), it was known in Vedic times. And the Mahabharata describes meat being cooked at a picnic, using black pepper, rock salt, pomegranates, lemon and hing.

Flavoured gum

A resinous, strongly flavoured gum that exudes from the root of three kinds of plants of the Ferula family (a cousin of the carrot and fennel plants), it comes in two varieties – the water soluble and the oil soluble.

Dr. Chip Rossetti, who calls it “The world’s smelliest spice”, in his July/August 2009 issue of “Saudi Aramco World”, describes how the farmer digs away the soil around the plant and makes an incision in the top of the thick carrot-like root, which then exudes, for about three months, as much as a kilogram of the milky resin. It hardens on exposure to air and gradually turns brown.

Major component

What gives it the pungent smell? It is the sulphides, the simplest of them being the one from the Kipp’s apparatus of high school chemistry lab.

The major component, 2-butyl 1-propenyl disulphide, is so “stinking” that the Europeans called it asafoetidaAsa from the Persian word for resin and foetida meaning ‘stinking’ in Latin. More colorfully it was called the devil’s dung – both for its shape and smell.

Ferula asafoetida is not grown in India, and is a native of Afghanistan, Iran, Turkmenistan and that region of central Asia.

Widespread export

The gum has been exported from there all over the world for centuries, both for cooking and as a natural medicine. Rossetti writes that today, as much as 2 tons of asafoetida is bought by India from a single vendor in Herat, Afghanistan alone.

Rossetti describes how when he bought it in Cairo, the lump smelled of a mixture of manure and overcooked cabbage. But when he put a bit of it in oil and heated it, out came a rich, savoury scent, reminiscent of onions and garlic. These two contain the more pleasant diallyl sulfide that is so favoured in seasonings and high cuisine.

It was from Herat that the asafoetida trade ran northwest to Mashhad in Iran and there it joined the Fabled Silk Route, which ran from Mongolia and Central Asia all the way to the Mediterranean via the Caspian coast and Turkey.

It was the Italians who coined the word asafoetida. The Silk Route was thus also the Spice Route. As the resin moved west to Europe, it also moved East to Moghul India. And Indian cuisine and medicine became richer than before.

Not unnaturally, the resin has been thought to have very many medicinal uses. Its most common use is to treat indigestion and flatulence. Even today, a bit of it is pasted on the stomach (belly button) of an infant, with the idea that it relieves “locked” gas and aids in digestion.

Apparently this is one of the reasons why it is usually added to dishes containing lentils and beans.They contain molecules that disturb the enzyme carbonic anlydrase and thus produce gas. And asafoetida helps in relieving this effect – or so the theory goes.

Several other beliefs

Indeed, there are several other beliefs and theories about the medicinal and health effects of asafoetida, from Unani and Ayurveda, that are worth validation. Materia Medica says it is good for goitre (iodine metabolism?), bronchitis (anti-infective?), baldness (hair follicle stimulant? though I cannot see how, looking at my own head), and even to bring on menstruation (female hormone moderator?).

Other components

Apart from the volatile oils, other important components of asafoetida are the class of coumarins, particularly the one called umbelliferone, asareninotannols and ferulic acid.

We have some understanding of the biochemical properties of these molecules. Some of them act as insecticides and disturb nematode growth.

Ferulic acid acts as an antifungal, but is also known to disturb plant nutrient balance, and inhibit the effect of plant hormones. There must then be a balance of these effects that benefit the plant.

I wonder whether this might be why the Kodumudi farmer, Mr. Chellamuthu, says that when he puts in a bag of asafoetida in the irrigation channel in his field, many vegetables grow better and infection free.

When I talked to him, he said that it helps in killing caterpillars, and thus helps flowering plants and turmeric flourish.

It is good that the Centre for Plant Protection Studies at TNAU, Coimbatore, has taken on a study of Mr. Chellamuthu’s claims (see The Hindu, July 16, 2009).

D. BALASUBRAMANIAN

dbala@lvpei.ఆర్గ్

(The Hindu, 29:07:2009)
_________________________________

Labels: ,

అమ్మకానికి కన్నీరు

పసిపిల్లలకు కల్లాకపటం తెలియవు. కల్ల అంటే మాటలో దాగిన అబద్ధం. కపటం అంటే మనసులో దాగిన అబద్ధం. కల్లబొల్లి ఏడుపులు మాత్రం పిల్లలకు బాగా తెలుసు. అమ్మ కావాలనో, బొమ్మ కావాలనో అనిపించినప్పుడు పిల్లలు దొంగ ఏడుపులు ఏడుస్తారు. పెద్దగొంతుతో ఏడుస్తారు. అప్పుడు పిల్లల నోటినుంచి శబ్దం వస్తుందిగాని, కంటివెంట నీరుమాత్రం రాదు. అమ్మ పరుగునవచ్చి ఎత్తుకోగానే, మీటనొక్కినట్లు ఏడుపు ఠక్కున ఆగిపోతుంది. ఏదైనా సాధించాలనుకున్నప్పుడు వారికి దొంగ ఏడుపు ఒక సాధనం. పిల్లలు ఏడ్చిన ప్రతిసారీ దుఃఖమో, బాధో కారణం కావు. కవిత్వానికి పోపుసామానుగా కథానాయికలచేత కన్నీరు పెట్టించడం ప్రబంధకవులకు సరదా. ముక్కుతిమ్మన సత్యభామను ముద్దుముద్దుగా ఏడిపించాడు. భట్టుమూర్తి గిరిక చేత బావురుమనిపించాడు. పెద్దన అయితే వరూధిని ఏడుపులో సంగీతస్వరాలు పలికించాడు. లోకం నుంచి సానుభూతి ఆశించే కవుల దగ్గర కన్నీరు, దుఃఖం సమృద్ధిగా నిలవ ఉంటాయి. '... నాకు కన్నీటి సరుల దొంతరలు కలవు... నితాంతదుఃఖంపు నిధులుగలవు...' అంటూ కృష్ణశాస్త్రి తన నిల్వల కొలతలను సైతం లోకానికి వెల్లడించారు. దుఃఖపురి నా సొంతం, అదే నా ఇలాకా అనీ తెలియజెప్పారు. కృ.శా.కే కాదు, కన్నీరంటే కవులందరికీ మక్కువే. కన్నీటి విలువ కవులకు బాగా తెలుసు. పట్టెడు ప్రేమ, పుట్టెడు దుఃఖం- వెరసి, మనిషి నూరేళ్ళ జీవితం! మనిషి కన్నీళ్లలో ఆ రెండింటి ఆనవాళ్ళూ దొరుకుతాయి. 'కలవారి కోడలు కలికి కామాక్షి' కన్నీటిలో వాటి చిరునామాను స్పష్టంగా గుర్తించాడు కవి. పుట్టింటికి పిలుచుకు వెళ్లేందుకు వచ్చిన అన్నగారిని చూసి ఆమె 'కాళ్ళకు నీళ్ళిచ్చి కన్నీరు నింపె...' అని గమనించాడు. ఆ క్షణాన కామాక్షి గుండెల్లో ప్రేమకూ ఆనందానికీ, బెంగకూ దుఃఖానికీ... ఆ గుండెతడికి బలమైన ఆనవాలు- ఆమె కనుకొలకుల్లో నిలిచిన నీటిబిందువులు. వాటి విలువ తెలిసినవాడే నిజమైన మనిషి, అసలైన కవి!

ఆనందమే మనిషి సహజస్వభావం అంటుంది వేదాంతం. కన్నీరే మనిషి సరైన చిరునామా అంటుంది కవిత్వం. ఆనందాన్ని పంచుకోవడానికైనా, దుఃఖాన్ని దించుకోవడానికైనా- మనిషికి కన్నీరే ఆధారం, కన్నీరే ఆలంబన. కన్నీరుకార్చని మనిషి ఉండడు. 'కాళ్ళు తడవకుండా మహాసముద్రాన్ని దాటిన మేధావి కూడా- కళ్ళు తడవకుండా జీవితాన్ని దాటలేడు' అన్నాడో కవి. 'గుండె మంటలారిపే చన్నీళ్ళు కన్నీళ్ళు' అంటూ వాటి ప్రయోజనాన్ని వివరించారు ఆత్రేయ. అలా అడపాదడపా తాను కన్నీరు కార్చడం మనిషికి అవసరం అనుకుంటే- తనకోసం మరొకరు కంట తడిపెట్టడం మహాభాగ్యం అన్నారు శ్రీశ్రీ. 'నిన్ను నిన్నుగా ప్రేమించుటకు... నీకోసమె కన్నీరు నించుటకు... నేనున్నానని నిండుగ పలికే తోడొకరుండిన...' మనిషికి అంతకన్నా ఏం కావాలని ప్రశ్నించారాయన. నిజానికి బతికున్నప్పుడే కాదు, మరణించాక కూడా తనకోసం నలుగురూ కంటతడి పెట్టాలని మనిషి కోరుకుంటాడు. నలుగురినీ మంచి చేసుకొమ్మని పెద్దలు చెప్పిన మాట- ఎంతో దూరదృష్టితో కూడినది. వీధిలో నడుస్తున్నా, పాడెమీద పవళించినా వెనక నలుగురుంటేనే మనిషికి బలం. అలా నలుగురినీ ఆకట్టుకున్న మనిషికి బతుకే కాదు, మరణమూ ఘనమే. బాగా ఆత్మీయుడైన వ్యక్తి హఠాత్తుగా పోయాడని తెలిస్తే, మనిషి గుండె కొయ్యబారిపోతుంది. దుఃఖం గడ్డ కడుతుంది. రెప్ప చెలియలి కట్టనుదాటి బయటపడదామని కన్నీరు కాచుకుంటుంది. తనలాంటి స్థితిలోనే ఉన్న నలుగురినీ చూడగానే మనిషి కన్నీరు కట్టలు తెంచుకుంటుంది. అందుకే శవంచుట్టూ ఉన్నవారికి ఒకరిని చూస్తే ఒకరికి ఏడుపొస్తుంది. దుఃఖం ఒకరినుంచి మరొకరికి ప్రసారమవుతుంది. ఆ స్థితినే 'మైల' అంటారు. దగ్గరైతే దుఃఖం తనకూ అంటుతుందని భయపడిన మనిషి మైల సోకినవారిని దూరంగా ఉంచుతాడు.

మరణయాత్రను బట్టి మనిషి బతికిన తీరును అంచనావేయడం పరిపాటి. 'నా చివర ప్రయాణమూ ఇంత ఘనంగా జరిగితే బాగుండును' అని అంతిమయాత్రలో పాల్గొన్న మనిషి అనుకుంటే- చనిపోయిన వ్యక్తి గొప్పగా బతికాడని లెక్క! పదిమందినీ మంచి చేసుకున్నాడని అర్థం. కాకపోతే అది సహజంగా జరగాలి. శ్మశానం దాకా సాగనంపి రావాలని పదిమందికీ స్వతహాగా అనిపించాలి. మృతుడికి అదే నిజమైన నివాళి. ఈమధ్య మరో పద్ధతి మొదలైంది. బాగా ఏడవగలిగేవారిని శవం దగ్గర కిరాయికి నియమించడం, నాయకుల సభలకు మల్లే అంతిమయాత్రకు జనాన్ని అద్దెకు తీసుకురావడం ఇటీవలి విషాదకర పరిణామాలు. అంటే, కన్నీటికి సైతం ఖరీదుకట్టే షరాబులు కొత్తగా తయారయ్యారు. డబ్బుతో ఏదైనా చేయగలమని నిరూపిస్తున్నారు. శవం చుట్టూ సందడి సృష్టించడం, శవయాత్ర ఘనంగా జరిగిందని లోకాన్ని నమ్మించడం వారి ఉద్దేశం. పోయినవాడు చాలా గొప్పవాడని చూసేవారికి అనిపించడంకోసం ఆ ప్రయత్నం. 'నానాటి బ్రతుకు నాటకము...' అనే అన్నమయ్య పాటకు వారు 'మరణం సైతం నాటకమూ' అనే అనుపల్లవి జోడిస్తున్నారు. అలాగే చిన్నచిన్న ఉద్యోగాలు చేసుకునే కొందరు ఆ రకం 'పిలుపు'లకోసం సిద్ధంగా ఉంటున్నారు. 'పోయారట' అని ఫోన్‌రాగానే పరుగెత్తుకెళతారు. ముక్కూమొహం తెలియని శవంమీదపడి భోరున విలపిస్తారు. మధ్యమధ్యలో మృతుడితో తమ 'అనుబంధం' వర్ణిస్తారు. అదే వీరి బాధ్యత. తమ కడుపుమంటలు ఆర్పేందుకు, వేణ్నీళ్లకు చన్నీళ్లుగా తమ కన్నీళ్లు ఉపయోగపడుతున్నాయని వారంటున్నారు. వారి దృష్టిలో ఇది అనుబంధ వృత్తి లేదా రుణానుబంధవృత్తి. మృతుడి సామాజిక వర్గానికే చెంది, కుల ఆచారవ్యవహారాలు తెలిసిఉంటే ఈ వృత్తిలో మరింతగా రాణించే అవకాశం ఉందట. హతోస్మి! ఓ మహాత్మా, ఓ మహర్షీ... ఈ సమాజం ఎటువైపు పోతోంది?
(ఈనాడు, సంపాదకీయం, ౧౦:౦౫:౨౦౦౯)
______________________________

Labels:

Wednesday, July 29, 2009

Time for introspection


Illustration: Bhaskaran
WICKED WORD
By V.S. Jayaschandran

Voters can be cruel and fickle. They have rejected the hammer and sickle. The communists are aghast at the Trinamool Congress assault. They can't stop saying 'Oh! Kolkata' under their breath. The French will be pleased to hear their whimper.
Oh! Calcutta was a musical comedy of the sexy sixties. A number of people like John Lennon and Samuel Beckett were associated with it. It revelled in frontal nudity, male as well as female. The play opened in New York in 1969 and had 5,959 shows over the next 20 years. It had nothing to do with Calcutta. The title was a pun on the French words o quel cul t'as, meaning "what a nice ass you have".

The voters have knocked the pants off the comrades. But it looks like an act of sacrilege. The hammer is the weapon of the Norse god Thor, who makes thunder. The expression 'to hammer away', however, means to copulate. The Greek god Priapus wields a sickle, but uses his organ as the main weapon. He is the god of erections. Greeks have a god for everything, but elections are godless and secular like the comrades. Priapus watches over flowers and fruits, his meaty member never droops. He tried to possess the nymph Lotis in her sleep, but the braying of an ass halted the assault. Lotis woke and fled, and became a lotus fruit tree. Priapus slew the whistleblower.

The BJP's lotus is a different species, but linguists have tried to link Priapus with Priyapati, also known as Prajapati. The Hindu god lusted after the nubile goddess Ushas and chased her around the world. He lost a head for the audacity. Physicians know Priapus better. They use the word priapism to describe a state of never flagging erection. Priapic men retain elevation even after ejaculation. This may sound like penile paradise, but priapism is painful and tragic. Leukaemia can trigger it. Another trigger is sickle cell disease.

Prakash Karat went into "serious introspection" after the elections. L.K. Advani contemplated retirement and disappointed. "This is the time not for jubilation, but for sober introspection," said Sonia Gandhi. Navel-gazing is one form of introspection. It can yield oracular insights. Greeks considered Delphi the navel of the universe. The word navel comes from the Old Norse nafi, which is the same as Sanskrit 'nabhi'. The Greek word for it is omphalos. Oomph, meaning sexual energy, is related to it. Oomph girls simply cannot help showing off their navels. That is in their instincts.

To introspect is to look inward. No one allows you to do it better than Annie Sprinkle, a feminist performance artiste who wrote the book Post-Porn Modernist. She claims to be the first porn star to take a Ph.D. Sprinkle demystifies the female genitalia in her one-woman shows in the United States. In a show called 'Public Cervix Announcement', she encourages the spectators to peep into her cervix, using a speculum and a flashlight. Can you see any teeth inside, she asks, mocking old Freud. Freud dealt with a morbid male fear of vagina dentata, the mythical cervical teeth. Men apparently feared that man-eaters would dismember them out of penis envy.

Sprinkle was a grande horizontale, a French term for whore. Whoroscope should make an apt name for her speculum. Beckett started his literary career with a poem titled Whoroscope. The two tramps in his absurdist play Waiting for Godot call each other Didi and Gogo. The Didi in Kolkata has instilled the fear of God in the communists. But the go-go girls with pom-poms could not elevate the performance of the Kolkata Knight Riders.
Beckett loved cricket. He is the only first class cricketer to win a Nobel Prize. He had a 'fail better' philosophy. He said: "Go on failing. Go on. Only next time, try to fail better." The Knight Riders can take heart. But comrades, look inside for insights.

wickedword09@gmail.com
(The Week)
______________________________

Labels:

I am what I am

JUNE 14, 2009

Illustration: Bhaskaran
WICKED WORD
By V.S. Jayaschandran


Hemingway took a ten-dollar bet and wrote a short story in six words: "For sale: Baby shoes, not used." Samuel Beckett wrote a half-minute play, Breath, which was wordless. All it had was two identical cries, one of birth and the other of death. Victor Hugo was on vacation when Les Miserables was published. He sent the publisher a telegram which had just one character, '?'. The publisher cabled back an ecstatic exclamation mark. King Philip of Macedon wrote a threatening letter to Spartans: "If I enter Laconia, I will raze the city of Sparta." The Spartans sent a one-word retort: "If."

Laconic means using very few words. The word comes from Laconia. President Pratibha Patil used half the laconic 'If' to swear in the new ministers. All she had to say was "I". She uttered it 158 times without a stutter. "After us, the deluge," said Madame De Pompadour, a mistress of Louis XV. Likewise, fools thought, after Kalam, calamity. Patil proved them wrong no doubt.

Patil was an infant-the word infant means one without speech-when Haile Selassie addressed the League of Nations in June 1936. It was about mustard bombing by Italy. "I, Haile Selassie I, Emperor of Ethiopia, am here today…," he began. The I after the name Selassie is neither a numeral nor an initial. It is Patil's well-practised word, I.
I is central to spiritualists. A spiritualist, Baba Lekhraj, spoke with the Rashtrapati after his death. The Rastafari believe Selassie is alive; he is God's incarnation. The Christian cult, popular in Jamaica, is named after him: he was Ras Tafari (Prince Tafari) before he became emperor. The Rastafari say "I and I" to link the individual I with the cosmic I. Iyaric, their English lingo, is replete with I. Creator is irator in Iyaric; creation is iration. God is Jah, as seen in hallelujah. They swear by ganja, reggae and dreadlocks.

Elvis Presley had pompadour hair. M.S. Dhoni wore long locks like Kalam when he first caught the public eye. "My hair and beard have turned grey" in the last two years, says the cricketer. Hair has the same root as hoary and horror. Hoary means grey with age, hence venerable. Hair stands on end (Latin horrere) when you feel horror. Dhoni can cause horripilation, or goose bumps, when he hits the ball over the top. To go 'over the top' means to take risks. It also means to have an orgasm.

Sir Toby tells Sir Andrew in Twelfth Night that his hair hangs like flax on a distaff; "and I hope to see a housewife take thee between her legs and spin it off." Dishevelled is hair (French chevel) in disarray. Ophelia tells her father how Hamlet, looking dishevelled, held her hard while she was sewing in her closet, and how she broke free and denied him access. Shakespeare scholars claim the word access here means intercourse. 'Accessory' in 19th century meant smaller articles of a woman's dress.

Merkin, an old accessory, was the female beard. Prostitutes wore this pubic wig over shaven genitals to hide scars or for aesthetic effect. Fashionable young men in Elizabethan England wore a codpiece over their trousers. This pouch held the genitals and exaggerated the bulge. Like Elvis the Pelvis, young men everywhere like to swagger as Bulgarians.

Many ministers gagged on the word 'conscientiously' while swearing "I will faithfully and conscientiously discharge my duties…" Conscientiously is a mouthful, with a foul link. Like science, it shares its root-skei-with the word shit. Doing one's duty is a euphemism for defecation. Pistol, a character in Henry IV, is quick to discharge. Sir John Falstaff asks him: "Here, Pistol, I charge you with a cup of sack: do you discharge upon mine hostess." Pistol replies: "I will discharge upon her, Sir John, with two bullets." His bullets are his testicles. Discharge your duty, by all means, but keep the oath of secrecy.

wickedword09@gmail.com

(The Week)
______________________________

Labels:

Party going to seed

WICKED WORD
By V.S. Jayaschandran

Rousseau did not read any erotic book until he was 30. "These are books to be read with one hand," he wrote in Confessions. Yashwant Sinha's Confessions of a Swadeshi Reformer offered no such one-liners. But he attempted one when he quit as BJP vice-president on June 12. "I am getting a sinking feeling that once again there is a conspiracy of silence," he said in the resignation letter.

'Conspiracy of silence' is vintage Victorian. It entered the English language in 1865. John Stuart Mill introduced it in his book on Auguste Comte, the French philosopher. 'Sinking feeling', though as old, is more colourful. It first appeared in ads for an energy drink called Bovril. One ad showed a boy sitting astride a huge bottle of Bovril bobbing in the sea and saying, "Bovril prevents that sinking feeling." Flaccid old men drank more Bovril than boys willingly did.

Jaswant Singh says the BJP is a "party of yesterday". Its leaders are looking sad and droopy after losing the elections. A swig of Bovril can help them perk up. It is a beef extract, but the cow lovers should look at the brighter side: beef is slang for sex. The name Bovril is a mix of bovine and Vril. Vril comes from The Coming Race, a novel by Edward Bulwer Lytton, who is better known for The Last Days of Pompeii. It is an all-conquering magic fluid. Lytton coined the word from Old French viril, meaning virile.

Vir in Latin means man. The Sanskrit vira has the same root. The Old English word for man was 'wer', which has survived in werewolf. The Sanskrit veerya, meaning semen, is related to virile. Semen has a close kinship with seminary. Don't think that sex-starved Christian priests flooded the place with some sticky fluid. Semen means seed, and seminary was a plot-a nursery-where people planted seed. It later became a school for training priests. But the next time you attend a seminar, wipe the seat before you sit.

The BJP president issued a gag order after Sinha sent his letter. Bulwer Lytton's son, the viceroy Lord Lytton, imposed the Vernacular Press Act in 1878 to tame the Indian press. To escape the Act, the Amrita Bazar Patrika of Calcutta became an entirely English paper overnight. It was bilingual until then. Many Indian papers proudly call themselves vernacular. The word vernacular means 'home-born slave'. The press, of course, tells truth.

Men in Kenya are on a month-long sex boycott to protest against fanatic feminism. Their women staged a week-long sex boycott last month, demanding an end to violent political clashes. The prime minister's wife joined the strike. In the ancient Greek comedy Lysistrata, by Aristophanes, women go on a sex strike to force their men to stop a long war between Athens and Sparta. The leader of the strike tells her friends: "If we sit indoors dressed in our transparent silks, with our pubis nicely plucked, their tools will become so hard that they won't be able to deny us anything." The strategy is to tease, torture and tame.

Aristophanes savaged Socrates in the play The Clouds. He opposed the philosopher's liberal views on youth and women. Sharad Yadav of the Janata Dal says he likes Socrates and is ready to take poison if Parliament passes the women's reservation bill. In The Assembly of Women, another play by Aristophanes, women disguised as men take over the legislature and pass feminist laws.

One law grants the ugliest women the right to drag any man to bed. Praxagora, the feminist leader in the play, tells her friends: "It would be a fine thing if one of us, in the midst of discussion, rushed on to the Speaker's platform and, flinging her cloak aside, showed her hairy privates." Were he in ancient Greece, Yadav would have recorded if she wore lipstick and where.

wickedword09@gmail.com
(The Week)
_______________________________

Labels:

Gone with the wind

- July 12, 2009

Illustration: Hadimani
WICKED WORD

By V.S. Jayaschandran


Columbus gave the Caniba a bad name. He called them canibales, invented stories of their eating human flesh and hunted them without compunction. Carib, another name of the Caniba, yielded the word Caribbean. They were a sea-faring tribe, with slanted eyes and yellowish skin, and both names meant 'valiant warriors'. But white men fatted the cannibal myth. They said the Carib tasted all nationalities, and found Frenchmen the most delicious and Spaniards the hardest to digest.

A more authentic Caribbean delicacy, cou-cou soup, is a magic potion that women ladle out to make men fall in love with them. Girls lace it with their own intimate juices and feed their boyfriends. Ganga channa, another West Indian preparation, serves the same purpose. While cooking it, the woman squats naked over the steaming pot of chickpeas to infuse it with her enchanting pheromones.

West Indians call a new boyfriend juvi. Girls at Sabina Park cheered Yuvi as he scored a century on June 26. It was a breezy knock all right, but cricket writers went overboard. A Caribbean paper online ran this headline: "Yuvraj ton too much for feisty Windies." 'Feisty Windies' is a curious combination. Feisty means aggressive, but the word has a troublesome wind behind it. Feisty comes from Middle English fisten, meaning to fart without sound. Though not noisy, it can be noisome. Feist was "a small wind, escaping backward, more obvious to the nose than ears." Fizzle is another word for this strong, silent type. Fizzle blows no whistle, nor sounds any trumpet.

Feisty old ladies in the 17th century, on emitting foul smells, blamed it on their lapdogs. "These feisting curs!" they cursed, to save face. Before long, feist came to mean the innocent beast itself. The smell became dog. The Old French noun 'pet' meant fart. Its verb, peter, is still intact. Shakespeare punned on petar (a small bomb) and peter (penis). Hamlet tells his mother: "For it is the sport to have the engineer hoist with his own petar."

Some say Shakespeare is a pen name. They name Edward de Vere, Earl of Oxford, as the real author. John Aubrey celebrated the earl in Brief Lives: "This Earle of Oxford, making his low obeisance to Queen Elizabeth, happened to let a fart, at which he was so abashed and ashamed that he went to travel, 7 years. On his returne, the Queen welcomed him home and sayd, My Lord, I had forgott the fart."

This anecdote could have inspired Mark Twain's 1601-a fireside conversation in the time of the Tudors. Someone breaks wind while the Queen is chatting with luminaries like Francis Bacon, Ben Jonson, Shakespeare and Walter Raleigh. Investigating the blast, the Queen says: "Prithee, let the author confess the offspring. Will my Lady Alice testify?"
Lady Alice protests there is "no room for such a thundergust within my ancient bowels." The kind Queen absolves the young Helen saying she would have to tickle her "tender maidenhedde with many a mousie-squeak" before she learnt "to blow a hurricane like this. Was it you, my learned and ingenious Jonson?"

Jonson disowns it, and so do Bacon and Shakespeare, in their distinct literary styles. All look towards Raleigh, who then rises and says: "Most gracious maisty, it was I that did it, but indeed it was so poor and frail a note, compared with such as I am wont to furnish, that in sooth I was ashamed to call the weakling mine."

The move to amend Section 377 of the IPC had fizzled out, before the Delhi High Court struck a blow for the gays on July 2. The judgment encourages Indians to go back from Jai ho to Jai 'hind'. And cannibals-gay or not-can now perform 69 without fear of arrest. But Othello did not mean it when he tempted Desdemona with tales of hair-breadth escapes and "Cannibals that each other eat".
wickedword@gmail.com
(The Week)
________________________________

Labels:

Off with his head -


Illustration: Hadimani
WICKED WORD

By V.S. Jayaschandran

Woman Hitler is an anagram of mother-in-law. But there is a little Hitler in every male. The little Hitler in Praful Patel burst forth in a television interview on July 7. “Heads will roll,” he roared, announcing his ambition to straighten out Air India within 30 days. The murderous expression is a Hitlerism. Germans screamed ‘Vote Ja’ when Hitler said during an election in 1930, “If our movement is victorious, there will be a revolutionary tribunal which will punish the crimes of 1918. The decapitated heads will roll in the sand.”
A roll in the sand is far less pleasurable than a roll in the hay, which means to make love. Lovemaking can be more satisfying, especially for the female, if you give head. Civilisation is on your side. The sexologist Havelock Ellis says the act of going down on a woman “was a very familiar manifestation in classical times; …it tends to be especially prevalent at all periods of high civilisation.” Such scholarship is lost on Ghulam Nabi Azad. He wants Indians to make love less often and make babies only in their thirties. Recreation, he believes, can prevent procreation.

Ancient Greeks would have applauded Azad. They segregated men from women till men reached age 30. Boys left home for military camps at age seven, and men courted them in their adolescence with the consent of their fathers. The state controlled population by encouraging men to take boys as lovers, but sodomy was taboo. Those who did not have a boy lover ran the risk of being called eccentric or even unpatriotic. Many men never married. But if they felt the temptation to pass on their genes, they could borrow a friend’s wife who already had produced children for him.

Socrates had pederastic relationships with several of his students, who trained naked in gymnasiums. The word gymnast comes from gymnos, meaning naked. One of his favourites, Alcibiades, became a great Athenian general. The historian Xenophon says Socrates’s wife, Xanthippe, was jealous of Alcibiades. The jealousy might have aggravated her ill temper. Her name means yellow mare; a grey mare is a woman who governs her husband. Socrates said he married the shrew to practise his patience. A student sought his advice on marriage. “Marry, by all means,” Socrates said. “If you get a good wife, you will be happy. If you get a bad wife, you will become a philosopher.”

Socrates never wrote any book. He followed the oral tradition. Oscar Wilde restricted the tradition to his sexuality. Men are from Mars, women are from Venus, and gays may love Ur-anus. Wilde swore that he never loved it. He sued the Marquis of Queensberry for calling him a sodomite. In court he argued that his love for the marquis’s son, Arthur Douglas, was pure and sublime in the Greek pederastic tradition. Douglas in a poem had described it as “the love that dare not speak its name”.

Wilde lost the case and was sent to Reading Prison. Apparently he lost no time seducing the jailor. He became a number, C 3.3., which stood for his jail block, floor and cell. The number three, like thirty, has become hot. Pranab Mukherjee heads the latest GoM, on 3G spectrum. The Supreme Court is examining the rights of the third gender. Hillary Clinton says India and the US are “at the beginning of a third era. I’ll call it US-India 3.0.” The real American intention is to upgrade Af-Pak to a more terrifying threesome, Af-Pak-In.
Elizabethan dramatists loved to pun on the number three. It meant the male genitals. Curtis, a minor character in The Taming of the Shrew, tells Grumio, the hero’s attendant: “Away, you three-inch fool! I am no beast.” Grumio retorts, calling him a cuckold: “Am I but three inches? Why thy horn is a foot; and so long am I at the least.”

wickedword@gmail.com
(The Week)
_______________________________

Labels:

Driving him crazy

THE NONSENSE FILE
By The Colonel


I must tell you a story that I heard, which was so chilling in concept as to put even Alfred Hitch cock's Psycho in the shade. This happened a month ago near Dehradun. A young Army captain on leave was driving from Ambala to Mussoorie and decided to take a side road to see the beautiful countryside of the Shivaliks. The inevitable happened and his car broke down in the middle of nowhere. Having no choice, he started walking, hoping to get a lift to the nearest town. Soon it was dark and it started to rain. He was drenched and shivering and as the night rolled on, he was almost in panic.

He saw a car coming towards him. It slowed and then stopped next to him. Without thinking, the captain opened the door and jumped in. Seated in the back, he leaned forward to thank the person who had saved him when he realised that there was nobody behind the wheel!

Even though there was no one in the front seat and the engine was quiet, the car started moving slowly. He looked at the road ahead and saw a curve coming up. He was scared to death by now. He had barely come out of the shock when, just before he hit the curve, a hand appeared and moved the wheel! The car made the curve safely and continued on the road to the next bend. The captain, now paralysed with terror, watched how the hand appeared at every curve and moved the car just enough to get it around each bend.

Finally, the captain saw lights ahead. Gathering courage, he opened the door of the slow-moving car, scrambled out and ran as fast as he could towards the lights. It was a small town dhaba near Rajpura.

He stumbled into the dhaba, asked for a double large, a Patiala peg at that, and broke down. He was the cynosure of all eyes as he related his horrible experience. In the gaps between his monologue, there was sepulchral silence, as ghost stories were rampant in the Doon Valley.

And that is when Santa and Banta Singh walked into the dhaba. Santa announced: "Look Banta. That is the weird guy who got into our car when we were pushing it."

(The Week, 02:08:2009)
_____________________________

Labels:

Sunday, July 26, 2009

'గెలుపు' పుస్తకాల జాతర!


ఒంటరితనంతో బాధపడిపోతుంటే 'స్నేహితుల్ని సంపాదించుకోవడం ఎలా' అనే పుస్తకం చదవండి. ఏకాంతాన్ని ఆస్వాదించడం ఎలా?' అనే పుస్తకాన్ని ముందేసుకోండి. ఆ పుస్తకాల దొంతర్లలో దేన్ని ఎంచుకోవాలో అర్థంకానప్పుడు, 'మంచి పుస్తకాన్ని ఎంచుకోవడం ఎలా?' ఉండనే ఉంది.

సాహిత్య స్వభావమే వికాసం.

ఎంత చిన్న పుస్తకమైనా, ఎంత చెత్త పుస్తకమైనా...అందులోంచి నేర్చుకోవాల్సిందీ తెలుసుకోవాల్సిందీ ఎంతోకొంత ఉంటుంది.
ఆ పరిజ్ఞానం వ్యక్తిత్వ నిర్మాణంలోనూ పనికొస్తుంది.
అలాంటప్పుడు...ప్రత్యేకంగా వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్యమెందుకు?

సమాధానం సిద్ధంగానే ఉంది.
సముద్ర గర్భంలోని నిధినిక్షేపాల్ని వెలికితీయడానికి బలంగా వల విసిరినప్పుడు అందులో చేపలు పడొచ్చు, రాళ్లూరప్పలు పడొచ్చు, తిమింగలాలు పడొచ్చు, అదృష్టం బావుంటే ...బంగారవో వజ్రాలో పడొచ్చు. కానీ, అవకాశాలు అంతంతమాత్రమే.

అదే...పారాతట్టా పట్టుకుని ఏ వజ్రాల గనికో వెళ్తే?

తవ్వేకొద్దీ అమూల్య సంపదే!

వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాలకూ మిగతా సాహిత్యానికీ ఉన్న తేడా కూడా ఇలాంటిదే. వంద పేజీలో రెండొందల పేజీలో ఉన్న పుస్తకాన్ని ఆ చివర్నుంచి ఈ చివరిదాకా చదివితే, అందులో మనకు ఉపయోగపడే విషయం ఏ మూలో ఏ కొంతో ఉండొచ్చు. లేదంటే, రచయిత పైపైన చర్చించి వదిలేసి ఉండొచ్చు. ఆకలిమీదున్నవాడికి అరటిపండేం సరిపోతుంది? ఇష్టమైన రుచులన్నీ ముందుపెట్టాలి. అలాంటిపనే వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్యం చేస్తుంది. ఇదోరకంగా బఫే టైపు భోజనం లాంటిది. మనం తినాలనుకున్న వంటకం దగ్గరికెళ్లి, కావలసినంతా పళ్లెంలో పెట్టేసుకోవడమే.



నోట్లో నాలుకలేదని తెగ బాధపడిపోతున్న వాళ్లంతా...నేరుగా 'అందర్నీ ఆకట్టుకునేలా మాట్లాడటం ఎలా?' పుస్తకాన్ని శ్రద్ధగా చదువుకోవచ్చు. వాగుడుకాయలు 'సెలెబ్రేటింగ్‌ సైలెన్స్‌'లోని ఆనందాన్ని ఆస్వాదించవచ్చు. వూబకాయం ఆత్మవిశ్వాసాన్ని ఆబగా మింగేస్తుంటే, 'డోంట్‌ లూజ్‌ యువర్‌ మైండ్‌, లూజ్‌ యువర్‌ వెయిట్‌' ముందేసుకోవచ్చు. మధ్యతరగతి కష్టాలమీద చచ్చేంత కోపముంటే 'హౌ టు బికమ్‌ ఎ బిలియనీర్‌' తరహా పుస్తకాన్ని బట్టీపట్టొచ్చు. వీటిలో ఓ సౌలభ్యం ఉంది. సూటిగా సుత్తిలేకుండా... నేరుగా విషయంలోకే వెళ్లిపోవచ్చు. ప్రతి అక్షరం, ప్రతి పేజీ, ప్రతి అధ్యాయం...చివరి అట్టదాకా కట్టలకొద్దీ సమాచారం. 'ఒక చెట్టు నుంచి లక్ష అగ్గిపుల్లలు తయారుచేయెుచ్చు. కానీ లక్ష చెట్లను నాశనం చేయడానికి ఒక పుల్ల సరిపోతుంది. అలాగే, లక్ష మంచి ఆలోచనల్ని ఒక దురాలోచన నాశనం చేయగలదు. దాన్ని ఆపే శక్తి పుస్తకానికుంది' అంటారు వ్యక్తిత్వ వికాస నిపుణుడు వంగీపురం శ్రీనాథాచారి.

ఆ గుణమే... వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్యాన్ని పాఠకులకు దగ్గర చేసింది. రచయితలు కూడా ఆషామాషీగానో మిడిమిడి జ్ఞానంతోనో రాయడం లేదు. ఏ విషయాన్ని పట్టుకున్నా అంతు చూసేదాకా వదిలిపెట్టడం లేదు. ముఖ్యంగా ఆ స్ఫూర్తిదాయక శైలి, ఉత్ప్రేరకాల్లాంటి వాక్యాలు, విజయకాంక్ష రగిలించే ఉదాహరణలు...పాఠకుడిలో ఏదో సాధించితీరాలన్న ఆలోచన రేకెత్తిస్తాయి. బలహీనతల్ని గెలవాలన్న పట్టుదల పెంచుతాయి. చివరి పేజీ తిరగేసేలోపు అంతిమ లక్ష్యం నిర్ణయమైపోతుంది. ఇక తడఅబాతుండాడు. తప్పటడుగులుండవు. రివ్వున దూసుకెళ్లిపోవడమే.



అనుభవసారం...

...అంత మహత్తు ఉంది కాబట్టే, ఇంత గిరాకీ. 'క్రాస్‌వర్డ్‌' పుస్తకాల దుకాణం 'బెస్ట్‌ సెల్లర్స్‌' జాబితాలో సగానికి పైగా వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాలే. అమ్ముడుపోతున్న పది పుస్తకాల్లో ఆరేడుదాకా 'సెల్ఫ్‌ హెల్ప్‌' గైడ్లే. అనువాదాలకైతే లెక్కేలేదు. దశాబ్దాల నాటి డేల్‌కార్నీ 'హౌటు...' తరహా పుస్తకాలు కూడా...ఇప్పుడే మార్కెట్లోకి వచ్చిన తాజాతాజా సరుకుతో పోటీపడుతున్నాయి.

అమెరికన్‌ సైకలాజికల్‌ అసోసియేషన్‌ వాళ్లు ఈ పదేళ్ల కాలాన్ని వ్యక్తిత్వవికాస దశాబ్దమని ప్రకటించినా, నిజానికిది వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్య దశాబ్దం.

ఒక్క స్టీఫెన్‌ కోవే 'సెవెన్‌ హ్యాబిట్స్‌ ఆఫ్‌ హైలీ ఎఫెక్టివ్‌ పీపుల్‌' పుస్తకమే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా రెండుకోట్ల కాపీలు అమ్ముడుపోయింది. అనధికార ముద్రణలూ నకిలీలూ అంతకు నాలుగైదు రెట్లు. కోవే పుస్తకంతో పోల్చలేం కానీ, మిగతా వ్యక్తిత్వ వికాస పుస్తకాలూ బాగానే అమ్ముడుపోతున్నాయి. ఆ గొప్పదనమంతా పుస్తకాలకే ఆపాదించలేం. రచయితలకూ వాటా ఇవ్వాలి. వాళ్లేం కాలక్షేపానికి రాయడంలేదు. గాలి పోగేయడంలేదు. వూహల్నీ భ్రమల్నీ కలగాపులగం చేయడంలేదు. అనుభవించి రాస్తున్నారు. ఆ పుస్తకం రాయడానికే అనుభవిస్తున్నారు 'ఎ ఇయర్‌ టు లివ్‌' రచయిత స్టీఫెన్‌ లెవిన్‌ దంపతులు ఓ ఏడాది జనవరి ఒకటిన 'జీవితంలో ఇదే చివరి సంవత్సరం అనుకుని బతకాలి' అని తీర్మానించుకున్నారు. చివరి పుట్టిన రోజు, చివరి పెళ్లిరోజు, చివరి సినిమా, చివరి సూర్యోదయం, చివరి వెన్నెల...ఒక్కసారి వూహించుకోండి! ఏదైనా దూరమౌతున్నప్పుడే దగ్గరితనం అనుభవంలోకి వస్తుంది. మరణానికి మానసికంగా సిద్ధమవుతున్నప్పుడే జీవితంలోని అందం, ఆనందం అర్థమవుతుంది. ఒక్క ఏడాది కాలంలో తనలో వచ్చిన మార్పుల్ని విశ్లేషిస్తూ స్టీఫెన్‌ రాసిన 'ఎ ఇయర్‌ టు లివ్‌'... ప్రపంచ మార్కెట్‌లో సంచలనాలు సృష్టించింది.

లాఫ్లే, రామ్‌చరణ్‌ ఏ ఫైవ్‌స్టార్‌ హోటల్లోనో సేదతీరుతూ 'ద గేమ్‌ ఛేంజర్‌' అల్లేయలేదు. 'ప్రోక్టర్‌ అండ్‌ గాంబిల్‌'ను తిరుగులేని సంస్థగా తీర్చిదిద్దిన అనుభవంతో రాశారు. 'మార్పు అనివార్యమైన గ్లోబల్‌ వాతావరణంలో...ఏ సంస్థనైనా ఏ వ్యక్తినైనా కొత్త ఆలోచనలొక్కటే కాపాడగలవు, సృజనే గెలిపించగలదు' అంటారీ రచయితలు. కంపెనీకి ఏ మేనేజింగ్‌ డైరెక్టరో అధినేత అనుకుంటే పొరపాటే, ఖాతాదారుడే అసలైన యజమాని... అన్నది వీళ్ల సిద్ధాంతం. కార్పొరేట్‌ ఆటతీరును మార్చే ఈ పుస్తకాన్ని రాయడానికి కొన్నేళ్లు పట్టింది. 'ఛేంజ్‌ యువర్‌ థాట్స్‌... ఛేంజ్‌ యువర్‌ లైఫ్‌' రచయిత... డయర్‌ తన మార్పు సిద్ధాంతాన్ని ఆవిష్కరించడానికి తపస్సులాంటిదే చేశారు. చైనా బౌద్ధ సిద్ధాంతాల ఆధారంగా రాసిన ఆ పుస్తకం కోసం...లావో ట్జూ అనే తాత్వికుడి రచనల్ని అధ్యయనం చేస్తూ సాధన చేస్తూ ఏడాదిపాటు ప్రపంచానికి దూరంగా ఉన్నారు. ఓ సర్వసంగ పరిత్యాగిలా వితాన్ని గడిపారు. 'ఎక్స్‌క్యూజెస్‌ బిగాన్‌' పేరుతో 'సాకులు
మా నేయడం ఎలా' తరహా చిట్కాల మీద ఆయన రాసిన సరికొత్త గ్రంథం మార్కెట్లో సంచలనాలు సృష్టిస్తోంది. కొన్ని వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాలు పన్లోపనిగా వ్యవస్థలోని లోపాల్నీ కడిగేస్తున్నాయి. 'ఇఫ్‌ యు వాంట్‌ టుబి రిచ్‌ అండ్‌ హ్యాపీ... డోంట్‌ గోటు స్కూల్‌' అని సలహా ఇస్తారు రాబర్ట్‌ టి. కియోసకీ. 'ఈ చదువులు జీవితాన్ని ఎదుర్కోవడం నేర్పించవు. సంక్షోభాల్ని తట్టుకోవడం నేర్పించవు. సంతోషంగా ఉండటమూ నేర్పించవు. అలాంటప్పుడు చదువులతో మనకేం పని' అన్నది ఆయన అభిప్రాయం. ఆ లోపాన్ని అధిగమించి ఆర్థికంగా భావోద్వేగపరంగా...ఎలా ఎదగొచ్చన్నదే కియోసకీ పుస్తక సారాంశం.

కొత్తకొత్తగా...

విషయాన్ని కొత్తగా తాజాగా చెప్పడంలో వ్యక్తిత్వ వికాస రచయితల తర్వాతే ఎవరైనా. 'కాన్వర్జేషన్స్‌ విత్‌ గాడ్‌' సంగతే తీసుకోండి. డోనాల్డ్‌ వాల్ష్‌కీ దేవుడికీ మధ్య జరిగిన సంభాషణ అది. జీవితం మీద విసిగి వేసారిపోయిన రచయిత...ఒకానొక సమయంలో దేవుణ్ని నిలదీస్తూ ఓ కాగితం మీద ఏవో కొన్ని ప్రశ్నలు రాస్తాడు. ఏదో అదృశ్య శక్తి అతని మనసుకు జవాబులిస్తుంది. ఇదే పద్ధతిలో దాదాపు డజను పుస్తకాలు రాశారు. అన్నీ విజయవంతం అయ్యాయి.

రెండేళ్ల క్రితం విడుదలైన రాండా బైర్న్‌ 'సీక్రెట్‌' వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్య చరిత్రలోనే ఓ గొప్ప సంచలనం. నువ్వు సాధించాలనుకున్నదేదో సాధించాలంటే కష్టపడనక్కర్లేదు, శ్రమపడనక్కర్లేదు. ప్రగాఢంగా కోరుకుంటే చాలు. దానంతట అదే నీ ముందు వాలిపోతుంది...అంటారు రచయిత. 'మీరో అయస్కాంతం లాంటివారు. మీలో సానుకూల దృక్పథం ఉంటే, విశ్వంలోంచి పుట్టుకొచ్చే సానుకూల తరంగాలు ఆ ఆలోచనల్ని ఆకర్షించి... మన పనుల్ని సానుకూలంగానే చక్కబెడతాయి. వ్యతిరేక ఆలోచనలుంటే... వ్యతిరేక తరంగాలే వస్తాయి'... 'సీక్రెట్‌' వెుత్తం ఈ ఆలోచన చుట్టే తిరుగుతుంది. ఐదువందల రూపాయల విలువచేసే ఈ పుస్తకం భారత్‌లోనే దాదాపు లక్ష కాపీలు అమ్ముడుపోయింది. అమెరికాలో పదిహేను లక్షల కాపీలు హాట్‌కేకుల్లా ఖర్చయిపోయాయి. అదే స్థాయిలో విమర్శలూ వచ్చాయి. ఇలాంటి పుస్తకాలు మనిషిని బద్ధకస్తుణ్ని చేస్తాయంటూ హేతువాదులు విమర్శలకు దిగారు.

ఓ డెబ్భై ఏళ్ల క్రితం తొలితరం వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాలు పుట్టుకొస్తున్నప్పుడూ ఒకట్రెండు విమర్శలు వినిపించాయి. 'ఎదుటి మనిషిని మాటలతో బురిడీ కొట్టించడమెలా? పీకలోతు కోపమున్నా నవ్వుతూ మాట్లాడటం ఎలా? నలుగుర్లో గొప్పవాడు అనిపించుకోవడం ఎలా?...ఇలాంటి ఇతివృత్తాలతోనే పుస్తకాలొచ్చేవి. మనం ఎదగడం, మనం ఆలోచించడం కంటే...ఎదుటివాళ్లని ప్రభావితం చేయడం మీదే రచయితలు దృష్టిపెట్టేవారు. ఇది తొలి దశ. దీనికి పితామహుడు డేల్‌కార్నీ. రెండో దశలో... రచయితలందరూ భౌతిక విజయం మీదే దృష్టిపెట్టారు. అదే మనిషి గొప్పదనానికి కొలమానమైంది. అసలైన వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్యం వెుదలైంది మూడో దశలోనే. గెలుపొక్కటే కాదు, ఎలా గెలిచామన్నదీ ముఖ్య విషయమైంది. ఎంత జీతమిస్తున్నావన్నది కాదు, ఉద్యోగుల్ని ఎంత ప్రేమగా చూసుకుంటున్నావన్నది కొలమానమైంది. ఎన్ని కోట్లు సంపాదించావన్నది కాదు, ఎంత నిజాయతీగా సంపాదించావన్నది చర్చనీయమైంది. బలహీనతల్ని కప్పిపుచ్చుకుని నలుగుర్లో వెలిగిపోవడం కాదు, ఆ బలహీనతల్ని జయించడమెలాగో చెప్పడం వెుదలుపెట్టారు. వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్యంలోనూ చాలా మార్పులొచ్చాయి. అట్టడుగు స్థాయి నుంచి వచ్చి అద్భుతాలు సాధించిన బిల్‌గేట్స్‌, బఫెట్‌ లాంటి వాళ్ల జీవితాలు ఉదాహరణలై నిలిచాయి' అంటూ వికాస సాహిత్యంలోని వివిధ దశల్ని వివరిస్తారు రచయిత సి.నరసింహారావు. ఈ దశలోనే 'ఎదుగు-ఎదగనివ్వు' అన్న సిద్ధాంతాన్ని నమ్మిన ఇన్ఫోసిస్‌ నారాయణమూర్తి, 'విప్రో' ప్రేమ్‌జీ లాంటి వాళ్లు అసలైన విజేతల జాబితాలో స్థానం సంపాదించుకున్నారు. వాళ్ల జీవితాలే విజయ సూత్రాలుగా పుస్తకాలొచ్చాయి. 'విన్నర్‌ నెవర్‌ ఛిట్స్‌' తరహాలో విలువలకు విలువ ఇచ్చే గ్రంథాలు చాలా పుట్టుకొచ్చాయి.
ఇప్పుడొస్తున్న సాహిత్యమంతా నైతిక విలువల చుట్టే తిరుగుతోంది. డబ్బు, పేరు ప్రఖ్యాతులు, అవార్డులు.. ఉప ఉత్పత్తులు మాత్రమే. వికాసమే గొప్ప విజయం అని చెబుతున్నాయి మూడోతరం రచనలు. చెమటోడ్చడంకంటే, సరికొత్తగా ఆలోచించడం ముఖ్యమంటున్నాయి. విజేతలు భిన్నమైన పనులు చేయరు, అందరూ చేసే పనుల్నే భిన్నంగా చేస్తారని తేల్చేశాయి. స్టీఫెన్‌ కోవే అయితే 'నీ అలవాట్లే నీ తలరాత' అంటూ కుండ బద్దలు కొట్టేశారు. వ్యక్తిగత స్థాయిలో బద్ధకం, పిరికితనం, సానుకూల దృక్పథం లేకపోవడంలాంటి సమస్యల్ని అధిగమించాలనుకునేవారి కోసమూ బోలెడు పుస్తకాలొచ్చాయి. వస్తూనే ఉన్నాయి. ఏ 'వాల్డెన్‌'కో, 'క్రాస్‌వర్డ్‌'కో వెళ్తే...ఇలాంటి పుస్తకాలకే ఒకట్రెండు అరలు ఎక్కువ ఉంటాయి. పాఠకులూ ఆ చుట్టుపక్కలే తచ్చాడుతుంటారు. ఈ అంతర్జాతీయ ధోరణిలో మనకీ వాటా ఉంది. రాబిన్‌శర్మ, శివ్‌ఖేరా, దీపక్‌చోప్రా లాంటివాళ్లు...రాస్తున్న పుస్తకాలు విదేశీ పాఠకుల్నీ ఆకట్టుకుంటున్నాయి. భారతీయ కర్మ సిద్ధాంతం, విలువలు, గీత...అంతర్జాతీయ ఆవోదాన్ని పొందుతున్నాయి. వ్యక్తిత్వ వికాసానికీ ఆధ్యాత్మికతకూ కొత్తచుట్టరికం కలిసింది. శివ్‌ఖేరా, అరిందమ్‌చౌదరి లాంటివారు కృష్ణుడినీ భీష్ముడినీ ఆంజనేయుడినీ...మేనేజ్‌మెంట్‌ పాఠాల్లో హీరోల్ని చేశారు. దీపక్‌చోప్రా రచనలకైతే భారతీయతే పునాది. సుఖబోధానంద, రవిశంకర్‌, జగ్గీవాసుదేవ్‌ వంటి ఆధ్యాత్మిక గురువుల రచనలు కూడా వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్యంకోవలోకే వస్తున్నాయి. బౌద్ధ గురువు దలైలామా 'డిస్ట్రక్టివ్‌ ఎవోషన్స్‌' కూడా ఆ అరల్లోనే చోటు సంపాదించుకుంది.

మన వికాసం...

భారతీయులకు పాశ్చాత్య వికాస గ్రంథాల అవసరమే లేదని వాదించేవారూ ఉన్నారు. మన వేదాలు మనకున్నాయి. మన పురాణాలు మనకున్నాయి. మన ఉపనిషత్తులు మనకున్నాయి. మన గీత మనకుంది. ప్రపంచంలో ఏ వ్యక్తిత్వవికాస సాహిత్యంలోనూ లేనన్ని గొప్పగొప్ప విషయాలు అందులో ఉన్నాయి. 'అనోభద్రాః క్రతవోయస్తు సర్వతః' అంటుంది రుగ్వేదం. అంటే... అన్ని వైపుల నుంచి అన్నివిషయాల నుంచి మంగళకరమైన శుభప్రదమైన ఆలోచనలు మాకు కలగాలి అని!

ఆధునికులు కలవరిస్తున్న 'కొత్త ఆలోచనల్ని'...మనమెప్పుడో స్వాగతించాం! స్టీఫెన్‌ కోవె 'డిజైర్‌', 'నాలెడ్జ్‌', 'స్కిల్‌' అంటూ చర్చకుపెట్టిన విషయాల్ని లలితా సహస్రనామం 'ఇచ్ఛాశక్తి, 'జ్ఞానశక్తి', 'క్రియాశక్తి'...అని వేల ఏళ్లక్రితమే నిర్వచించింది.

చిన్నయసూరి నీతి చంద్రిక కథారూపంలో వ్యక్తిత్వ ప్రాధాన్యాన్ని వివరించే అద్భుత గ్రంథం. స్వామి వివేకానంద ఉపన్యాసాల్లోని స్ఫూర్తి ఏ విదేశీ గ్రంథాల్లోనూ లేదు. శ్రీపాద సుబ్రహ్మణ్యశాస్త్రి 'మార్గదర్శి'... 1928 ప్రాంతంలోనే వచ్చిన అద్భుత వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథం. తువ్వాళ్లు, అంగవస్త్రాలు అమ్ముకునే కుర్రాడు...ఓ పెద్ద వ్యాపారవేత్తగా ఎదిగే క్రమాన్ని స్ఫూర్తిదాయకంగా వివరించారాయన.

నిజమే, కుటుంబ విలువలు, సంప్రదాయాలు...మన స్వభావాల మీదా ప్రవర్తన మీదా ప్రభావం చూపుతున్నంత కాలం.. మనకు ప్రత్యేకంగా వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాల అవసరమే రాలేదు. అమ్మ ఏ వేమన పద్యాలతోనో విలువల వికాస పాఠాలు వెుదలుపెట్టేది. నాన్న చిటికెనవేలు పట్టుకుని నడిపిస్తూ... జీవన వికాస పాఠాలు చెప్పేవారు. పురాణ పఠనాలూ హరికథలూ...

నీతినీ లోకరీతినీ బోధించేవి. మన నడకనీ నడతనీ కనిపెట్టుకుని, మంచిచెడులు చెప్పడానికి పటాలమంత బంధుగణముండేది. రేపటి గురించి భయపడే పరిస్థితులు లేవు కాబట్టి, విజయాల కోసం ఉరుకుల్లేవు. సిరితావచ్చిన వచ్చును...అన్నట్టు సమర్థుడిని విజయమే వెతుక్కుంటూ వచ్చేది. ఉమ్మడి కుటుంబ వ్యవస్థ విచ్ఛిన్నమైపోయాక...మన జీవితాలకు మనమే బాధ్యులమైపోయాం. ప్రపంచికరణ పుణ్యమాని అభద్రతా ప్రవేశించింది. అదే సమయంలో ప్రాచిన సాహిత్యంలోని మంచిని గ్రహించి అన్వయించుకోగల ఓపికా తీరికా పాండిత్యం... కొత్తతరాలకు లేకుండా పోయింది. సరిగ్గా ఈ నేపథ్యంలో... మనదేశంలోనూ వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాలకు గిరాకీ పెరిగింది. రచనలు పెరిగాయి. దిగుమతులూ పెరిగాయి. దాంతోపాటే తాలు సరుకూ పెరిగింది.

'మన గోడలకి పగుళ్లు వచ్చాయనుకోండి. ఆ సమస్య నుంచి బయటపడటానికి రెండు మార్గాలున్నాయి. ఒకటి...గోడలకు నల్లరంగు వేస్తే సరిపోతుంది. పగుళ్లు కనబడవు. ఎవరూ నవ్వుకోరు. తాత్కాలికంగా పరిష్కారమైనట్టే అనిపిస్తుంది. కానీ అసలు సమస్యంతా నిర్మాణంలో ఉంది. దాన్ని సరిచేసుకోవడమన్నది శాశ్వత పరిష్కారం. చాలా వ్యక్తిత్వ వికాస గ్రంథాలు...ఇంటికి నల్లరంగు వేసినట్టు, తాత్కాలిక పరిష్కారాలే సూచిస్తాయి' అంటారు మేనేజ్‌మెంట్‌ నిపుణులు సి.ఎల్‌.ఎన్‌.మూర్తి. నిజమే, మంచి పుస్తకాన్ని ఎంచుకోవడమూ ఓ కళే. ఒకట్రెండు చెత్త పుస్తకాలు చదివాక కానీ, ఆ కళ ఒంటబట్టదు. ఆ అనుభవమూ వ్యక్తిత్వ వికాసంలో భాగమే!



ఆల్కెమిస్ట్‌

నీలో బలంగా ఉంటే, దాన్ని నిజం చేయడానికి విశ్వం కుట్ర పన్నుతుంది. అందుకు అనువైన పరిస్థితుల్ని సృష్టిస్తుంది. ఆ దిశగా నిన్ను నడిపిస్తుంది. మనం చేయాల్సిందల్లా ఒకటే మనసు మాట వినడం, ఆ సంకేతాల్ని అర్థంచేసుకోవడం...ఇదీ క్లుప్తంగా పాలో కోయిలో 'ఆల్కెమిస్ట్‌' సారాంశం. ప్రపంచంలో లిపి ఉన్న ప్రతిభాషలోకీ ఈ పుస్తకాన్ని అనువదించుకున్నారు.


యు కెన్‌ విన్‌



విజేతలు భిన్నమైన పనులు చేయరు. ఏ పని చేసినా భిన్నంగా చేస్తారు. టాగ్‌లైనే అద్భుతంగా ఉంది కదూ! పుస్తకం ఇంకా అద్భుతంగా ఉంటుంది. శివ్‌ఖేరా తనదైన సహజ గంభీరశైలిలో రాశారీ పుస్తకాన్ని. విజేత పరిష్కారంలో భాగంగా ఉంటాడు. పరాజితుడు సమస్యల్లో ఒకడైపోతాడు. విజేత ఆ పని చేసితీరతానని చెబుతాడు. పరాజితుడు ఆ పని అయితే బావుండునని వెుక్కుకుంటాడు. పరాజితుడు విజేత కావడం ఎలాగో శివ్‌ఖేరా వివరించారు.



ద మాంక్‌ హూ సోల్డ్‌...


ఆనందం ఆడంబరంలో లేదు, నీ ఆలోచనల్లో ఉందని చెబుతారు రాబిన్‌ శర్మ. వూరంత బంగళా పడవంత కారూ లెక్కపెట్టలేనన్ని ఆస్తిపాస్తులూ ఉన్న ఓ న్యాయవాది ఎవరికీ చెప్పకుండా... భారతదేశానికొస్తాడు. గురు సాంగత్యంలో ఆధ్యాత్మికానందాన్ని పొందుతాడు. భౌతిక విజయాల్లోనే ఆనందముందనీ డబ్బులోనే సర్వస్వముందనీ భ్రమపడేవారంతా చదివితీరాల్సిన పుస్తకం.



సెవెన్‌ స్పిరిచ్యువల్‌ లాస్‌...


ఆధ్యాత్మికతకూ విజయానికీ ముడిపెట్టి రాశారు దీపక్‌చోప్రా. ఆయన మీద జిడ్డు కృష్ణమూర్తి ఉపన్యాసాల ప్రభావం కనిపిస్తుంది. వేదాంతాన్నీ భగవద్గీత శ్లోకాల్నీ తరచూ ప్రస్తావిస్తారు. మనం లక్ష్యాల్ని సాధించడానికి నిరంతరం శ్రమిస్తాం. సర్వశక్తులూ ధారపోస్తాం. అనుకున్నదేదో సాధించేసరికి నిస్సత్తువ ఆవరిస్తుంది. అలా కాకుండా ఉత్సాహంగా ఆనందంగా...లక్ష్యం దిశగా ప్రయాణం సాగించడం ఎలాగో ఈ పుస్తకంలో చెప్పారు.


సెవెన్‌ హ్యాబిట్స్‌ ఆఫ్‌...

నీ అలవాట్లే నీ విధి రాతలంటూ స్టీఫెన్‌ కోవె రాసిన ఈ పుస్తకం వ్యక్తిత్వ వికాస సాహిత్య ప్రపంచంలో ఓ కుదుపు. ఒక్క పుస్తకంతో అతను కుబేరుడైపోయారు. కొనసాగింపుగా ఆరేడు పుస్తకాలు రాశారు. 'సెవెన్‌ హ్యాబిట్స్‌...'కు బోలెడు అనువాదాలూ అనుకరణలూ వచ్చాయి. పునర్ముద్రణలకైతే లెక్కేలేదు. కోవే చెప్పిన ఆ ఏడు సూత్రాల్నీ అలవాట్లుగా మార్చుకుంటే తిరుగే ఉండదని ప్రపంచమంతా ఆవోదించింది.



కౌంట్‌ యువర్‌ చికెన్స్‌...



కోడిపెట్ట బుట్టలోని గుడ్లని పొదగకముందే, కోడి పిల్లల్ని లెక్కబెట్టుకోమంటున్నారు అరిందమ్‌ చౌదరి. వ్యక్తిగత అనుభవాలు, విలువలు, విజయసూత్రాలూ కలగలిపి రాసిన పుస్తకమిది. 'నీ ఆలోచనలతో నువ్వు ప్రేమలో పడాలి. అదే సగం గెలుపు' అని సలహా ఇస్తారు రచయిత. మిగతా వికాస పుస్తకాలు ప్రస్తావించిన విషయాల్నే కాస్త వైవిధ్యంగా కాస్త సృజనాత్మకంగా చర్చించారు. సమస్యల్ని భారతీయ కోణంలోంచి భారతీయ వాతావరణంలో విశ్లేషించారు.




(ఈనాడు, Sunday Special, ౨౬:౦౭:౨౦౦౯)
____________________________________
Also refer
http://wowmusings.blogspot.com/2006/06/my-second-title-is-published.html
___________________________________

Labels: ,